ERBAKAN I ANMAK, ANLAMAK VE GEREĞİNİ YAPMAK deyince,
her yıl O nun farklı bir yönünü ele almak için özel gayret sarf ediyorum; bu
yıl da aynı gayreti göstermeye çalışacağım... Elimde uzun bir akademik çalışma
var, özellikle onun üzerinde duracağımı yazmıştım. Çalışmanın özgün ve uzun adı
şöyle: İSLAM EKONOMİSİ ÇERÇEVESİNDE NECMETTİN ERBAKAN IN ADİL DÜZEN SÖYLEMİ.
Çalışma NECMETTİN ERBAKAN IN EKONOMİK SÖYLEM VE
UYGULAMALARI adlı YÜKSEK LİSANS TEZİ nden türetilmiş.
Öz denen bölüm şöyle: Çeşitli hükümetlerde görev olan,
hattâ başbakanlık yapmış olan Necmettin Erbakan Türkiye de yakın siyasi tarihe
damga vuran siyasetçilerden bir tanesidir. Erbakan ın iktisadi görüşlerinin
öncesi de olmakla beraber Adil Ekonomik Düzen (AED) söylemi Erbakan ın 1980
sonrası Refah Partisi ile seçim propagandası haline gelmiştir. Bu çalışmada
önce Adil Düzen in teorisi ele alınmıştır. Erbakan ın kapitalizm ve sosyalime
alternatif bir iktisadi örgütlenme biçimi olduğunu iddia ettiği AED, genel
olarak; devlete biçilen rol, para, vergilendirme sistemi, kredi esasları ve
ortaklık, üretim ve ihracat, enflasyon, işsizlik ve sosyal güvenlik esasları
gibi konular üzerinde durmaktadır. Daha sonra AED in İslam ekonomisi ile ne
kadar örtüştüğü değerlendirilmiştir. Bu karşılaştırmayı zorlaştıran unsur,
İslam ekonomisi hakkında birbirinden farklı görüşlerin olmasıdır. Çalışmada
AED in genel olarak İslam ın ekonomik anlayışıyla örtüştüğü sonucuna
varılmıştır.
Bugün çalışmanın 1. Giriş bölümü üzerinde duralım.
Necmettin Erbakan, Türkiye nin yakın siyasi hayatına
damga vuran şahsiyetlerden bir tanesidir. Bakanlık, başbakan yardımcılığı ve
başbakanlık yapmıştır. ERBAKAN IN YAKIN DÖNEMDEKİ SİYASİ AKTÖRLERDEN EN ÖNEMLİ
FARKI, KENDİNE HAS BİR İKTİSAT ANLAYIŞININ VE İKTİSADİ SÖYLEMLERİNİN OLMASIDIR.
Bu söylemler şimdiye kadar hemen hemen hiç analiz edilmemiştir.
Necmettin Erbakan ın iktisadi söylemlerini 1980 öncesi ve
sonrası olmak üzere ikiye ayırabiliriz. 1980 öncesi dönemde Türkiye de
planlamaya dayalı devletçi iktisat politikaları uygulanırken, 1980 sonrası
dönemde serbest piyasa dayalı iktisat politikaları uygulanmıştır. Erbakan ın
iktisat anlayışı bu politikalara bağlı olarak değişiklikler göstermekle beraber
ana ilkeler devamlılık arz etmektedir. 1980 öncesi Ağır Sanayi söylemi ön
plandayken sonrasında Adil Ekonomik Düzen (AED) söylemi ön plana çıkmıştır.
Erbakan, AED i, kapitalizm ve sosyalizm sistemlerinin
dışında İSLAMİ PRENSİPLERE DAYANAN ayrı bir ekonomik sistem olarak ifade
etmiştir. Ayrıca Türkiye de 1980 li ve 1990 lı yıllarda uygulanan ekonomik
düzeni de rant ekonomisi olarak ifade etmiştir. AED, kendine has özellikleri
olan, sosyalizmi ve kapitalizmi eleştiren; ama onların iyi yönlerini alan bir
iktisadi model olarak düşünülmüştür.
Bu çalışma Erbakan ın 1980 sonrası ekonomik düşüncesinin
bir yansıması olan ADİL DÜZEN SÖYLEMİNİN İslam ekonomisi çerçevesinde
değerlendirilmesini kapsamaktadır. Bu amaç doğrultusunda giriş kısmından sonra
çalışmanın ikinci bölümünde AED teorisi ifade edilmeye çalışılmıştır. AED nin
31 temel esası vardır. Bunlardan devletle ilgili olan üç tanesi genel esaslar
olmak üzere 7 tanesi parayla, 7 tanesi vergiyle, 7 tanesi krediyle ve 7 tanesi
sosyal güvenlikle açıklanmaktadır.
Çalışmanın üçüncü bölümünde devlet, para, faiz, fiyatlar,
serbest piyasa, kredi, vergi, sosyal güvenlik ve sigorta konularında İslam
ekonomisi yaklaşımı ile AED karşılaştırılmıştır. Bu konularda farklı İslami
fikirlerin olması analizi güçleştirmektedir. Çalışma sonuç ve değerlendirme
kısmıyla sonuçlandırılmıştır.
