Minarelerden kandil yakılması ilk defa 1617 yılında
Sultanahmet Camii nde gerçekleştiğini Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri
kitabını yazan Mahya maddesinde haber
vermektedir.
Fatih Camii müezzinlerinden Hafız Kefevi nin bütün
İstanbul camilerinde Mahya takması için Sultan Ahmet irade etmiş.
Bu sözlükte Mahya maddesinin karşısına Osmanlıcası da
yazılmış.
Mim, elif, he, ye, he harfleri aslında Mahye diye
okunması gerekirken Mahya diye meşhur olmuş.
Talat Onay merhum Mazmunlar ında Mahye, mahiyye
kelimeleriyle şairlerimizin nasıl sanatlar yaptığını Afetlenir maddesi
altında örnekleriyle vermiş.
İşin mahiyetini öğrenelim derken o işin aslını, esasını
künhünü öğrenmek istediğimizi ifade etmiş oluruz.
Mahye kelimesi de ay anlamına gelen Farsça Mah dan
türediği düşünüldüğü gibi Mahya kelimesi Arapça Hayat kelimesinden
türetildiğini, Hayat kelimesinin de Yaşam diye Öz Türkçeye çevrildiğini
kabul ettiğimizde Camilerin Hayat/Yaşam alanı olduğunu kabul etmiş oluruz.
Rabbimiz, Ey iman
edenler, sizi diriltecek şeye davet ettiğinde Allah a ve Rasülüne icabet
ediniz. İyi bilin ki, Allah kişi ile kalbi arasına girer. Ve şüp¬hesiz onun
huzu¬runda toplanacaksınız. (Enfal süresi ayet 24) ayetinde bize hayat
verecek, bizi diriltecek, bizi diri tutacak yolu gösteriyor, o da Allah ın ve
Rasülünün davetine katılmaktır.
Mahyalar, bizi yaşam alanına çağıran ışıklardır.
Oraya gidebilmek için önce gönlümüze iman nurunun
dolması, gönül kandilinin uyanması gerekir.
Ayette geçen Sizi diriltecek diye terceme ettiğimiz
Yuhyiküm kelimesi Hayat kelimesinden türetilmiş.
İslam da İhya Hareketleri dediğimiz de İslamı yeniden
gönüllerde ve toplum hayatında canlandırmaya denir.
Ömer bin Abdülaziz, İmam Gazali gibi diriliş hareketinin
öncülerine denir.
Hatta İmam Gazali, kitabının adını da İhya-ü Ulumiddin/Dini İlimleri Diriltme diye
adlandırmıştır.
Dinimiz, hayat dinidir. Hayal dini değildir.
Kur an-i Kerimimiz, hayat bilgisi kitabımızdır.
Sevgili peygamberimiz, o kitabın nasıl yaşanacağını
gösteren örneğimiz ve önderimizdir.
Gönül kandilini uyandıralım.
Gönül kandilimizin yağını Kur an ve sünnetten takviye
edelim.
