Eğitim, insanlık tarihi boyunca medeniyetlerin yükselişinde ve gelişiminde temel bir unsur olmuştur. Bilgi ve öğrenme arayışı, insanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerden biridir. Eğitim, bireylerin doğuştan getirdikleri potansiyelleri ortaya çıkarmalarına, yeteneklerini geliştirmelerine ve kendilerini gerçekleştirmelerine yardımcı olan bir süreçtir. Bu süreç, sadece bilgi aktarımıyla sınırlı kalmayıp, bireylerin düşünce yapısını, sosyal, duygusal, ahlaki değerlerini, tutumlarını ve davranışlarını da şekillendirir.
Ömür boyu öğrenme vetiresi olan eğitim, her bireyin yaşamında özel ve genel olarak bir dönüm noktasını teşkil eder. Bireyler, eğitim sayesinde yaşadığı dünyayı ve içinde meydana gelen olay ve olguları daha iyi anlar, kendilerini ifade etme becerisi kazanır, problem çözme yeteneklerini geliştirir ve eleştirel düşünme becerisi edinirler. Birey ve toplumların gelişiminde kritik bir rol oynayan eğitim, her bir ferdin sadece kişisel gelişimlerine katkıda bulunmakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal kalkınmanın da temelini oluşturur. Eğitimli bireyler, daha üretken, daha verimli, daha özgün ve daha bilinçli vatandaşlar olarak topluma katkıda bulunurlar.
Küreselleşme ve teknolojik gelişmelerin hızla değiştiği bir dönemde, eğitimin önemi daha da artmıştır. Bilgiye erişimin kolaylaştığı, ancak bilgi kirliliğinin de arttığı bu çağda, doğru bilgiye ulaşmak, bilgiyi analiz etmek ve yorumlamak becerisi büyük önem taşımaktadır. Eğitim, bireylere bu becerileri kazandırmanın yanı sıra, değişen dünyaya uyum sağlama, yeni teknolojileri kullanma ve sürekli öğrenme becerisi de kazandırmalıdır.
Eğitim, sadece okulda değil, hayatın her alanında devam eden bir süreçtir. Aile, çevre, medya ve sivil toplum kuruluşları gibi farklı kurumlar da bireylerin eğitimine katkıda bulunur. Bu nedenle, eğitim, toplumun tüm kesimlerinin katılımıyla gerçekleşen bir süreç olmalıdır. Her bireyin eşit eğitim fırsatına sahip olması, toplumun adil ve sürdürülebilir bir şekilde gelişmesi için önemlidir.
Günümüz eğitim sistemleri, sıklıkla bireyleri düşünmeye teşvik etmekten ziyade, belirli kalıplara uydurmaya yönelik bir yapıya sahiptir. Bu durum, okulları; bireylerin üretkenliklerini körelten, özgür düşüncelerini kısıtlayan ve farkındalıklarını baltalayan adeta modern kölelerin yetiştirildiği fabrikalara dönüştürmektedir. Peki, eğitimin en temel amacı gerçekten de bireyleri birbirinin kopyası haline getirmek mi olmalı yoksa her bireyin kendine özgü potansiyelini ortaya çıkarmasına yardımcı mı olmalıdır?
Eğitim, bireyin sadece bilgi edinmesi değil, aynı zamanda hayal gücünü geliştirmesi, eleştirel düşünme becerilerini kazanması ve özgüvenli bir fert olarak yetişmesi anlamına gelmelidir. Çocukların zihinlerindeki merak tohumlarını sulamak, onlara farklı bakış açıları kazandırmak ve kendi kararlarını alabilmeleri için gerekli donanımları sağlamak, eğitimin temel görevleri arasında yer almalıdır. Bu doğrultu da okullar ise, öğrencilerin sadece ders kitaplarındaki bilgileri ezberlediği mekânlar olmaktan çıkarılmalı, onların tecrübe ederek öğrenmesini sağlayacak, üretkenliklerini ve gelişimlerini destekleyecek ortamlar haline getirilmelidir.
Her birey, sahip olduğu genetik yapısı, çevresi ve yaşam koşulları/deneyimleri sonucunda farklı yeteneklere ve ilgi alanlarına sahiptir. Bu nedenle, eğitim sistemleri de bireylerin bu farklılıklarını göz önünde bulundurarak, onlara özel programları sunmalıdır. Örneğin, matematiksel zekâsı yüksek olan bir öğrenci edebiyat derslerinde zorlanacağı aşikârken, bu öğrencinin matematik alanında kendini geliştirmesi için daha fazla fırsat sunulmalıdır. Bireylerin yeteneklerini keşfetmeleri ve bu doğrultuda kendilerini geliştirmeleri, onların hem kendileri hem de toplum için daha faydalı bireyler olmalarını sağlayacaktır.
Okullar, öğrencilerin sadece akademik başarılarını değil, aynı zamanda sosyal, duygusal, fiziksel ve ahlaki/manevi gelişimlerini de desteklemelidir. Bununla birlikte spor, sanat, edebiyat, müzik, manevi vb. gibi etkinliklere yer verilmesiyle bireylerin farklı alanlarda yeteneklerini keşfetmeleri sağlanabilir, kendilerini daha iyi tanıma fırsatı sunabilir ve hayata daha iyi bir insan olarak katılmaları konusunda katkıda bulunabilir. Ayrıca, öğrencilerin birbirleriyle etkileşimde bulunabileceği, farklı kültürleri tanıma fırsatı bulabileceği projeler düzenlenerek, onların sosyal becerilerinin gelişmesi desteklenebilir.
Sonuç olarak, eğitim-öğretim sistemi, bireyleri birbirinin aynı haline getirmek yerine, onların özgünlüklerini koruyarak, potansiyellerini en üst düzeye çıkarmalarına yardımcı olmalıdır. Kişiye sonsuz bir bilgi denizi sunmak yerine, okyanusta yön bulmayı öğretmelidir. Okullar ise öğrencilerin sadece bilgi edindiği değil, aynı zamanda tecrübe ederek öğrendiği, kendisini keşfettiği ve özgürce düşündüğü mekânlar haline gelmelidir. Bu sayede, geleceği inşa edecek bireylerin, üretken, eleştirel düşünen, problem çözme kabiliyetine sahip, iletişim kurma becerileri yüksek, iş birliği yapma ve toplumsal sorumluluk bilinci iyi fertler olarak yetişeceklerdir.
Eğitimde atılacak her bir adım, daha aydınlık bir geleceğe atılan büyük/güçlü bir adım olarak değerlendirilmeli ve eğitim politikalarının bu amaçları göz önünde bulundurularak geliştirilmesi, toplumların ilerlemesi için hayati öneme sahiptir. Öte yandan eğitimin sadece bireyler için değil, toplumun tamamı içinde vazgeçilmez bir unsur/yatırım olduğu da unutulmamalıdır.
“Eğitim kıvılcımla ateş yakmaktır; boş bir kabı doldurmak değil!”
-Sokrates-
