LDL kolesterol veya “kötü kolesterol” nedir? LDL kolesterol, kan damarlarında kolesterol taşınmasını sağlar. Ancak, LDL seviyeleriniz çok yüksekse veya LDL seviyeniz uzun süre yüksek kalırsa damarların duvarlarında lipit birikebilir. Damar duvarında biriken kolesterol plakları damarlarda daralmaya neden olabilir. Buna aterosklerozis denir. Kan akışı azalabilir. Daralan kan damarında pıhtı oluşabilir.
HDL kolesterol veya “iyi kolesterol” nedir? HDL kolesterol, LDL kolesterolün vücudunuzdan çıkarılması için karaciğerinize geri dönmesine yardımcı olur. Bu şekilde, damarlarınızda LDL kolesterole bağlı daralma (aterosklerozis) oluşmasına karşı koruyucudur.
Normal kolesterol seviyesi nedir?
Vücudun sağlıklı olarak fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için, kötü olarak tanınan LDL kolesterol de dahil olmak üzere, belli seviyelerde kolesterollere ihtiyacı vardır.
- Toplam kolesterolün 200 mg/dl altında olması
- LDL kolesterolün 130 mg/dl altında olması
- HDL kolesterolün 45 ve üzeri olması
- Trigliseridin 150 mg/dl altında olması
Kan tahlilinde “Lipit Profili” yorumlama
“Lipit profili” adı verilen test 9 ila 12 saat aç kaldıktan sonra yapılır. Test sonuçlarında; toplam kolesterol, LDL (kötü) kolesterol, HDL (iyi) kolesterol ve trigliseritlerin (kanınızdaki bir yağ türü) anlık görüntüsü sağlanır.
20 yaşın üzerinde kanda toplam kolesterol düzeyi:
- 200 mg/dl’nin altında ise idealdir.
- 200-239 mg/dl arası sınırdadır.
- 240 mg/dl’nin üstü ise yüksektir.
20 yaşın üzerinde kanda LDL kolesterol düzeyi:
- 130 mg/dl’nin altında ise idealdir.
- 130-159 mg/dl arasında ise sınırda-yüksektir.
- 159 mg/dl üstü ise yüksektir.
20 yaşın üzerinde kanda HDL kolesterol düzeyi kadında 55 mg/dl iken erkekte 45 mg/dl’dir. Eğer, kanda HDL kolesterol düzeyi 35 mg/dl’nin altı ise düşüktür. HDL kolesterol (iyi kolesterol) düzeyi yükseldikçe kalp-damar rahatsızlığı ve kalp krizi riski azalır.
Kolesterol nasıl düşürülür?
Yüksek kolesterol seviyenizi düşürmek için öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Örneğin, beslenme alışkanlıklarınızda, egzersiz alışkanlıklarınızda veya günlük hayatınızın diğer yönlerinde değişiklikler önerebilirler. Tütün ürünleri kullanıyorsanız, en kısa sürede bırakın!
Doktorunuz ayrıca kolesterol seviyenizi düşürmeye yardımcı olacak ilaçlar veya diğer tedavileri de reçete edebilir.
Kolesterolü yükselten besinler
- Kolesterol değeri yüksek besinlerden uzak durun.
- Doymuş yağlardan uzak durun. Doymuş yağlar hem toplam kolesterolün hem de LDL (kötü) kolesterolün yükselmesine neden olur. Doymuş yağlar oda ısısında dahi katı halde bulunur. Hayvansal yağlar da genellikle doymuş yağlar içerir. Örnek: Margarin, palm yağı, et, sakatat, kümes hayvanlarının derisi, yumurta, peynir, süt, tereyağı, hindistan cevizi, kakao yağı, hurma yağı
- Tam yağlı mandıra ürünleri de fazla miktarda doymuş yağ içerir. Tam yağlı süt, tam yağlı peynir, tam yağlı sütle yapılan dondurma veya yoğurt gibi ürünleri tüketmeyi azaltın.
- Trans yağlardan uzak durun. Bitkisel yağların kısmen hidrojenleştirilmesiyle oluşan bitkisel yağlar genellikle bitkisel yağın raf ömrünü uzatmak için yapılır. Kısacası endüstriyel bitkisel yağlar yerine doğal zeytinyağı tercih edin.
- Tavuk, balık ve baklagiller gibi yağsız protein kaynaklarını seçin. Tavuğun derisini yememelisiniz.
- Meyve, sebze ve kepekli tahıllar gibi yüksek lifli yiyecekler tercih edin.
- Yağda kızarmış yiyecekler yerine, haşlanmış, ızgara veya ateşte pişmiş yani daha az yağlı pişirme yöntemleriyle hazırlanmış yemekleri tercih edin.
- Abur cuburdan uzak durun. Fast food özellikle patates kızartması tüketmemeye gayret edin. Patates cipsi, soğan halkası ve kızarmış tavuk gibi derin kızarmış yiyeceklerden kesinlikle uzak durun.
- Kakao yağı, hurma yağı veya hindistan cevizi yağı ile işlenmiş gıdalardan uzak durun.
- Kurabiyeler ve kekler harika görünselerde içlerinde margarin olduğunu unutmayın ve uzak durun.
- Balık ve omega-3 yağ asitleri içeren diğer yiyecekleri tercih etmek de LDL (kötü) kolesterol seviyenizi düşürmenize yardımcı olabilir. Örneğin, somon, uskumru ve ringa balığı zengin kaynaklarıdır. Ceviz, badem, öğütülmüş keten tohumu ve avokado da omega-3 içerir.
Kaynak:
Dr Abdulkadir Polat
Hekimim Yanımda
Advertorial
