2000 yılından bu yana eksik gün kontrolü yapan Sosyal Güvenlik Kurumu, bu denetlemeyi kayıdışılığın önüne geçmek amacı ile yürütmektedir. 4447 sayılı Kanun ile 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren geçerli olan düzenlemeye göre işverenler, çalışanlarının ay içerisindeki eksik gün ve kazanç bildirimlerinin nedenlerinin belgelendirilmesinden sorumlulardır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 86’ncı maddesine göre işverenler, çalışanlarının eksik günlerini ve o günlerde yatırılmayan ücretlerini belgelendirmek zorundalardır. 30 günden az çalışmış olan personel hakkında ilgili belgeler toplanmalı ve saklanmalıdır. Peki, eksik gün bildiriminin yanlış yapılması halinde ne olur? Eksik gün bildirimi düzeltme cezası ne kadar? İşte konuya dair ayrıntılar…
SGK EKSİK GÜN NEDENLERİ VE KODLARI
Sosyal Güvenlik Kurumu 30 günden az çalışma halinin gerekçesi olabilecek durumları ve ilgili durumlara tanımlamış olduğu kodları şu şekilde paylaşmıştır:
- İstirahat: 1
- Disiplin cezası: 3
- Gözaltına alınma: 4
- Tutukluluk: 5
- Kısmi istihdam: 6
- Puantaj kayıtları: 7
- Grev: 8
- Lokavt: 9
- Genel hayatı etkileyen olaylar: 10
- Doğal afetler: 11
- Birden fazla: 12
- Diğer: 13
- Devamsızlık: 15
- Fesih tarihinde çalışmamış: 16
- Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma: 17
- Kısa çalışma ödeneği: 18
- Ücretsiz doğum izni: 19
- Ücretsiz yol izni: 20
- Diğer ücretsiz izin: 20
- Yarım çalışma ödeneği: 23
EKSİK ÜCRET ÖDENEN SİGORTALILAR İÇİN HANGİ EVRAKLAR SAKLANMALI?
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre eksik günün nedenlerini kanıtlayan evraklar her ay için toplanmalı ancak kurum talep ettiğinde ilgili birime teslim edilmelidir. Bu kapsamda ay içerisinde 30 günden az çalışmış ya da eksik ücret almış olan sigortalılar için;
- Rapor
- İzin belgesi
- Disiplin cezası uygulamasına ilişkin belge (varsa)
- Gözaltına alınma/ tutukluluk ile ilgili belge (varsa)
- İş sözleşmesi
- Puantaj kayıtları
- Grev vb. sebeplerden ötürü faaliyetin durduğunu, işe ara veriliğini gösteren belge (varsa).
Yukarıda belirtmiş olduğumuz belgeler ile eksik güne sebep olan diğer belgeler işyeri tarafından 10 yıl boyunca saklanmalıdır.
EKSİK GÜNE İLİŞKİN EVRAKLAR TESLİM EDİLMEZSE NE OLUR?
İşyerinin SGK talep etmiş olduğu halde ilgili çalışanının eksik günlerine sebep olan durumu belgeleyen evrakları 15 gün içerisinde teslim etmemesi halinde; 30 günden az bildirilmiş olan sürelere ait aylık prim ve hizmet belgesi kurum tarafından resen düzenlenir ve muhteviyatı primler gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.
EKSİK GÜN BİLDİRİMİ CEZASI NE KADAR?
Yukarıda belirtmiş olduğumuz hususlara ek olarak eksik günler ile ilgili düzenlenen prim belgelerinden ötürü aylık asgari ücretin 2 katını geçmemek şartı ile her bir ek belge için kayıtlı sigortalı sayısı başına asgari ücretin yarısı kadar idari para cezası kesilir.
Kayıtdışılık ile mücadele kapsamında birçok önlem alan Sosyal Güvenlik Kurumu, aynı şekilde istihdamı teşvik etmek amacı ile de pek çok destek modeli geliştirmiştir. İlgili destek modellerinden biri de asgari ücret desteğidir. İşyerine asgari ücret karşılığında sigortalı olarak çalıştırdığı her personeli için belirli kriterler çerçevesinde prim desteği verilir. Prim gün sayısının ve kazançların SGK’ya eksik bildirilmesi halinde işyerinin yararlanmış olduğu asgari ücret destekleri iptal edilir. Ek olarak ilgili tutar gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte geri alınır.
