İş görmezlik ödemesi, hastalık parası ya da rapor parası olarak da bilinmektedir. Geçişi iş görmezlik ödeneğinin alınabilinmesi için gerekli şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu aşamada işçinin prim gün sayısı ve raporu hangi nedenden dolayı aldığı da dikkate alınan hususlar arasında yer alır. Bu yazımızda sizlere, raporlu gün parasının nasıl alınacağını, kaç günlük rapor parasının devlet tarafından ödendiğini ve rapor alınabilmesi için geçerli olan durumların hangileri olduğundan bahsedeceğiz.
RAPOR ÖDEMESİ ALINABİLECEK DURUMLAR NELERDİR?
İş görmezlik ödemesi, sigortalı olarak çalışan kişilerin hastalık, meslek hastalığı, iş kazası ya da gebelik nedeni ile gelir kaybı yaşamamaları için oluşturulmuş bir sistemdir. Sigortalı çalışanın işe devamını geçici olarak engelleyen bu durumların meydana gelmesi halinde maaş ödemeleri iş verenler yerine Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılmaktadır. Bazı durumlarda Sosyal Güvenlik Kurumu ile iş yerleri arasında mahsuplaşma protokolü düzenlenebilir. İşçinin raporlu olduğu süre boyunca maaşı tam olarak ödenir. Bununla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenecek olan sigorta priminden, işçinin raporlu olduğu günler için iş veren tarafından yapılan ödeme tutarı düşürülür. İş görmezlik ödemesi hastalık, meslek hastalığı, iş kazası ve gebelik durumlarında alınabilen bir ödeme türüdür. Bu kapsamlara giren durumlar ise şu şekilde sıralanabilir;
Sigortalı çalışan işe devam etmesini engelleyen ancak iş kazası ve meslek hastalığı kapsamı dışında kalan durumlar hastalık tanımına girer
Meslek hastalığı sigortalı çalışanı yaptığı işin niteliği ve iş yeri ortamındaki şartlar nedeniyle yaşadığı hastalık hallerini ifade etmektedir. Bu tanımlamaya göre bir rahatsızlığın meslek hastalığı olarak tanımlanabilmesi için iş yerinde bulunan zararlı bir etken ile meydana gelen rahatsızlık arasında bir sebep sonuç ilişkisi aranmaktadır. Meslek hastalıkları kırk yıl gibi uzun bir süre sonra da ortaya çıkabildiği için çalışılan dönemde iş yerindeki kayıtların düzenli olarak tutulması son derece önemlidir. Aksi halde yıllar sonra ortaya çıkan bir meslek hastalığı nedeni ile geçici iş göremezlik ödemesi başvurusunda bulunulduğu zaman, mevcut hastalığın bir mesleki hastalık olduğunun kanıtlanması güçleşir
Sigortalı çalışan iş yerinde iş vereni tarafından yürütülen işi gerçekleştirirken bir kaza yaşarsa ve bu kaza sonucunda bedenen ya da ruhen engelli hale gelirse bu durumda iş kazası olarak nitelendirilmektedir. Aynı zamanda çalışanın iş yerinde bulunmaması ancak iş nedeni ile farklı bir yere gönderilmesi halinde de başına gelen kazalar iş kazası kapsamında kabul edilir
RAPOR PARASI NASIL ALINIR?
İş göremezlik raporunun alınmasına neden olan hallerin meydana gelmesi halinde işçinin rapor parasını alabilmesi için şu koşulları da sağlaması gerekmektedir;
- Hastalık, meslek hastalığı, gebelik ya da iş kazası nedeniyle iş göremez durumda olduğunu belirten sigortalı bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yetki verilmiş olan doktorlardan ya da sağlık kurullarından verilen rapor ile bildirmelidir
- Geçici iş görmezlik ödemesi başvurusunda bulunan sigortalının rapor tarihinden önceki doksan gün boyunca Sosyal Sigortalar Kurumu priminin ödenmiş olması gerekir. Ancak bu durum iş kazası nedeniyle yapılan başvurularda aranmamaktadır
- Rapor parasının alınabilmesi için sigortalının durumu bildiren raporu ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurması gerekir
- Fiziki olarak alınan rapor iş yeri sahibine teslim edilebilir. İş yeri sahibi ise ilgili raporu beş gün içerisinde sisteme işlemek ile yükümlüdür
- Online olarak hazırlanan geçici iş göremezlik raporlarının herhangi bir yeri bildirilmesine gerek yoktur. Bu usulde hazırlanan raporlar Sosyal Güvenlik Kurumu sistemlerini otomatik olarak düşmektedir
- Yapılan başvurular neticesinde Sosyal Güvenlik Kurumu iş kazası haricinde, raporun üçüncü gününden itibaren olan tutarı işçiye ödenmektedir
RAPOR PARASI NASIL HESAPLANIR?
Rapor parası ödemesi hesabında, rapordan önceki son üç ayda gerçekleşen ödeme bilgileri baz alınmaktadır. Şayet işçi son üç ayda çalışmıyor ise geriye dönük tarihli ödemeler dikkate alınmaktadır. Bu aşamada prim ve ikramiye gibi ödemeler de rapor parası ödemesi için hesaba dahil edilir. Toplam ödemeler gün sayısına bölünür. İlgili sayı, raporun ilk iki günü ödeme yapılamayacağı için raporlu olunan gün sayısının iki eksiği ile çarpılır. Bu aşamada hastanın ayakta ya da yatarak tedavi olması da rapor parasının hesaplanmasında önemli bir unsur olarak karşımıza çıkar.
