Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP), emekli olmuş ancak çalışmaya devam eden bireylerin, emeklilik aylıkları üzerinden yapılan bir kesintidir. SGDP, işveren ve çalışan arasında paylaşılan bir maliyet olup, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) ödenir. Bu kesinti, emekli çalışanın sosyal güvencesini sürdürebilmesi amacı ile yapılmaktadır.
SGDP Nedir?
SGDP, emeklilik şartlarını karşılayarak emekli aylığı alan bireylerin, aylıkları kesilmeden tekrar hizmet akdine tabi çalışmaları durumunda a primdir. Bu prim, işverenlerin genç işsizlere istihdam sağlamasını teşvik etmek, devlet gelirini artırmak ve işverenleri emekli çalıştırmaktan caydırmak amacı ile yüksek bir oranda uygulanmaktadır.
SGDP Kesintisi Nasıl Hesaplanır?
SGDP kesintisi, emekli çalışanın brüt maaşı üzerinden belirli bir oranda yapılır. 2024 itibarı ile SGDP kesintisi, emekli çalışanın brüt maaşının %32’sini oluşturur. Bu oran, işveren ve çalışan payları ile bölünmüştür. İşveren, bu kesintinin %24,5'unu öderken, çalışanın sorumluluğu %7,5'tir.
SGDP Kesintisinin Bileşenleri
SGDP kesintisi, işveren ve çalışan paylarından oluşur. İşveren payı, emekli çalışanın brüt maaşının %24,5'ini temsil ederken, çalışanın payı %7,5’tir. Bu kesinti, işverenin sosyal sorumluluklarına katkıda bulunmak ve emekli çalışanın sosyal güvenliğini sürdürebilmesini sağlamak amacı ile yapılmaktadır.
Kimler SGDP Kapsamındadır?
Emeklilikten sonra çalışma ve SGDP uygulaması, emekli olduktan sonra tekrar çalışmak isteyen bireyler için belirli koşullara tabidir. Bu koşullar, emekliliğin hangi türden olduğuna ve ne zaman gerçekleştiğine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Reform Öncesi Sigortalı Olanlar:
- SSK'ya (4/a) tabi çalışanlar: 4/a sigortalısı olanlar, hangi kurumdan emekli olurlarsa olsunlar, emekli aylıkları kesilmeden SGDP kapsamında çalışabilirler.
- Bağ-Kur'a (4/b) tabi çalışanlar: 4/b sigortalısı olanlar, emekli aylıkları kesilmeden SGDP ödeyerek çalışabilirler. 2016 yılında çıkan bir yasa ile SGDP kesintisi uygulamasına son verilmiştir.
- Memur olanlar: Memur olanlar, emekli olduktan sonra çalışmaya başladıklarında emekli aylıkları kesilir ve SGDP uygulaması söz konusu değildir.
2008 Sonrası Sigortalı Olanlar:
- 4/a Sigortalıları: SGDP ödeyerek çalışma imkanı bulunmamaktadır. Emekli aylıklarını almak için ya maaşlarının kesilmesine razı olmaları ya da çalışmamaları gerekmektedir.
- 4/b Sigortalıları: 2016 yılına kadar SGDP kesintisi yapılırken, 2016'dan sonra SGDP kesintisi uygulanmamaktadır.
SGDP Kimlerden Kesilmemektedir?
- Tarım faaliyetlerini kendi adları ve hesapları üzerinden gerçekleştiren bireyler.
- Kamuda çalışmaya devam eden memurlar.
- Cumhurbaşkanlığına seçilenler, Bakanlar Kurulu üyeleri, yasama organı üyeleri, mahalli idareler seçilenleri gibi belirli görevliler.
- Yurtdışında çalışan Türk işçileri, sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenler tarafından götürülen işçiler.
Yurt Dışı Ülkelerde Çalışanlarda SGDP Uygulaması
5510 sayılı kanunun yürürlük tarihinden önce emekli olan bireylerin yurt dışında çalışmaya başlamaları durumunda aylıkları kesilmez. Ancak; 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra sigortalı olanlar, yabancı ülkede çalışmaya başladıklarında aylıkları kesilir.
Yardımlar ve İstisnalar
- SGDP ödenmiş sürelerin sigortalılık süresi sayılmaması: SGDP süreleri, emeklilik ve diğer sosyal güvenlik haklarına etki etmez. Sigortalılık süresi hesaplamalarında bu süreler dikkate alınmaz.
- Diğer sigortalılık hakları: SGDP ödenmiş süreler dışında kalan süreler, diğer sosyal güvenlik hakları için önemli olabilir. Bu nedenle, SGDP kapsamında ödenen sürelerin dışında kalan prim ödemeleri ve sigortalılık süreleri de ayrıca değerlendirilmelidir.
- Yardımların koşulları: İş kazası ve meslek hastalıkları yardımları, belirli koşullara bağlı olarak sağlanır. Bu koşulların netleştirilmesi ve gerektiğinde resmi sosyal güvenlik kurumlarına başvurulması önemlidir.
