Çeşitli meslek gruplarının yararlanabildiği yıpranma payından sağlık çalışanları da yararlanabilir. Sağlık çalışanları için özel olarak yapılan düzenleme ile yıpranma payının yıllık 60 gün olması kararlaştırıldı.
Çalışma hayatlarının 1 yılı 365 gün yerine 420 gün şeklinde hesaplanır. Fazla olan süre yıpranma payını temsil eder.
Yıpranma payı, sağlık çalışanlarının maaşlarından bağımsız olarak ele alınır. Her yıl düzenli olarak yapılan zamlarla yıpranma payı da artış gösterir. Sağlık çalışanları işleri gereği mesai saatlerinin dışında da çalışır. Haftalık ve günlük olarak alınan nöbetler nedeniyle mesai saati artar. Bu nedenle bunlara yıpranma payı da eklenir. Mesai süresine göre belirlenen yıpranma payı maaşa otomatik olarak eklenir.
Sağlık Çalışanı Yıpranma Payı Nasıl Alınır?
Yıpranma payı almak isteyen sağlık çalışanları Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuru yapmalıdır. İkamet edilen bölgede hizmet veren il ya da ilçe müdürlüklerine bizzat gidilebilir. Başvuru esnasında birtakım belgeler talep edilebilir. Alternatif olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’nun internet sitesi üzerinden de yıpranma payı başvuru gerçekleştirilebilir. Yapılan başvuru değerlendirildikten sonra uygun bulunması halinde yıpranma payı verilir. Yıpranma payı maaşa eklenir, ayrı bir şekilde ödenmez.
Yıpranma Payının Amacı Nedir?
Yıpranma payı, çalışma hayatındaki yıpranmanın ve yorgunluğun bir bedeli olarak yapılan bir ödemedir. Türkiye’de 2008 yılında ödenmeye başlanan yıpranma payı belirli meslek gruplarını kapsar. Yıpranma payının verilmesi için yıpranmışlık durumunu kontrol eden bir komisyon vardır. Komisyon tarafından belirli meslek gruplarının mesleki tecrübesi, çalışma şartları, çalışma süresi ve çalışmanın sağlı üzerinde etkisi gibi durumlar değerlendirilir.
Yıpranma payının temel amacı bazı meslek gruplarının yaşadığı zorlu çalışma koşullarına ve yorgunluğa bağlı olarak erken emekli olmalarını önlemektir. Erken yaşta emekli olan kişilerin alacağı emeklilik maaşı prim ödemelerinin sonucu olarak daha düşük olur. Bu durumun önüne geçmek amacıyla çalışma hayatında yorgunluk ve yıpranmışlık yaşayan meslek gruplarına destek verilir.
Yıpranma Payı Düzenlemesi Nedir?
Yıpranma payı, 5510 sayılı kanunun 40. maddesine göre düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre sağlık çalışanlarının yıpranma payı ödenmek zorundadır. Bu kanun maddesinde ayrıca çalışma düzeni, mesai payları ve çalışma saatleri bilgileri yer alır. Sağlık çalışanları için yapılan düzenlemede 1 yıllık süre baz alınmıştır.
Sağlık Çalışanı Yıpranma Payı Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Sağlık çalışanlarına uygulanan yıpranma payında 360 gün (1 yıl) esas alınır. Buna bağlı olarak 1 yıllık maaşa ek olarak 60 gün mesai eklenir. Eklenen mesai ile yıllık çalışma günü 420 olur. Sonuç olarak yıpranma payı ile sağlık çalışanlarının 1 yıl içinde 420 gün çalıştığı varsayılır.
5510 sayılı kanun gereğince yıpranma payı sistem tarafından otomatik olarak hesaplanır. 365 gün (1 yıl) içinde sağlık çalışanlarına 60 günlük yıpranma payı ödenmiş olur. Takvim yılı içinde 365 çalışması olmayan sağlık çalışanlarının alacağı yıpranma payı düşük bir miktardadır.
Sağlık Çalışanı Yıpranma Payı Emekliliği Etkiler Mi?
Sağlık çalışanları için düzenlenen yıpranma payı, emekliliği etkileyen bir durumdur. Sisteme 3600 prim gününden entegre olan yıpranma payı emeklilik payında etkilidir. Kadınlarda ve erkeklerde emeklilik yaşı birbirinden farklıdır. Buna bağlı olarak prim gün sayısı, çalışma süresi ve toplam sigorta süresi de değişiklik gösterir. Yıpranma payının bunda etkisi prim ödeme günü ile ilgilidir.