Bulgaristan bilindiği üzere Avrupa Birliği üyeleri arasında yer almaktadır. Ancak emeklilik sistemi bakımından Türkiye ile oldukça yakın bir sisteme sahiptir. Birçok kişi, Türkiye dışındaki ülkelerde geçerli olan emeklilik sistemlerini merak eder. Bu yazımızda ülkemizin komşularından biri olan Bulgaristan’daki emeklilik sisteminin nasıl işlediğini, nasıl emekli olunabildiğini ve emeklilik yaşının Bulgaristan’da kaç olduğunu sizlerle paylaşacağız.
Bulgaristan’daki emeklilik yaşı ve emekli maaşı, Türkiye’de olduğu gibi cinsiyet, prim gün sayısı, sigortalılık süreci ve çalışma koşullarına bağlı olarak belirlenmektedir. Bulgaristan’dan emekli olmak için kişilerin ilk olarak Bulgaristan vatandaşı olması ya da Bulgaristan’da çalışmış olması gerekir. Bu ülkede çalışanların, çalışma süresi boyunca sigorta primlerinin ödenmiş olması ve sigortalı oldukları sürecin belgelenmiş olması gerekir.
BULGARİSTAN EMEKLİLİK BAŞVURUSU ŞARTLARI NELERDİR?
Bulgaristan’da geçerli olan emeklilik başvuru şartları şu şekilde sıralanmaktadır;
Kadınlar için emeklilik yaşı 63,5, prim gün sayısı 37,5 yıldır. Bu şartları sağlayan kadınlar, tam emekli maaşı almaya hak kazanır. Daha az prim gün sayısına sahip olan kadınlar ise emekli maaşlarını daha düşük almaktadır
Erkekler için emeklilik yaşı 65, prim gün sayısı ise 40 yıldır. Bu şartları sağlayan erkekler, kadınlar gibi tam emekli maaşı almaya hak kazanır.
Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar için emeklilik yaşı ve prim gün sayısı daha düşük tutulmaktadır. Bu kategoride yer alan kadınlar için emeklilik yaşı 58,5, prim gün sayısı 32,5 yıldır. Erkekler için ise emeklilik yaşı 60, prim gün sayısı ise 35 yıldır
BULGARİSTAN’DA EMEKLİLİK BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR?
Bulgaristan’da vatandaşların emekli olabilmek için ülkemizde de olduğu gibi bazı belgeleri Bulgaristan Sosyal Güvenlik Kurumu’na sunması gerekiyor. Bu belgeler ülke özelinde şu şekildedir;
Kimlik belgesi
- Sigorta süresini gösteren belge
- Emeklilik yaşını gösteren belge
- Emekli maaşı hesaplaması için gerekli olan belgeler
BULGARİSTAN’DA ERKEN EMEKLİLİK ŞARTLARI NELERDİR?
Ülkemizde olduğu gibi Bulgaristan’da kişilerin erken emekli olma şansı bulunur. Ancak bunun için kişilerin belirli şartları karşılıyor olması gerekir. Bulgaristan’da emeklilik yaşı gelmeden kişilerin emekli olabilmesi için gerekli olan şartlar şu şekilde sıralanmaktadır;
- Erken emeklilik için normal emeklilik yaşından en az iki yıl önce başvuru yapılmış olması gerekiyor
- Erken emeklilik için normal emeklilik prim gün sayısından en az dört yıl fazla prim ödenmesi gerekiyor
- Erken emeklilik için normal emeklilik maaşının yüzde 0,4’ü kadar kesintinin yapılacağının kabul edilmesi gerekiyor. Her ay erken emekli olunduğu için bu kişilerin maaşından belirtilen oranda kesinti yapılmaya devam eder
2024 BULGARİSTAN EMEKLİ MAAŞLARI NE KADAR?
Bulgaristan’da kadınların emekli olabilmesi için 63,5 yaşını, erkeklerin emekli olabilmesi için ise 65 yaşını doldurması gerekiyor. Öte yandan ağır ve tehlikeli iş kategorisinde çalışan kadınların 58,5, erkeklerin ise 60,5 yaşını doldurması gerekiyor. 2024 yılında Bulgaristan’daki emeklilerin aldığı maaşlar kişilerin sigorta süresine, prim ödeme tutarına ve yaşına göre güncellenmiştir.
Bulgaristan’da geçerli olan emekli maaşı hesaplama sistemi şu şekildedir;
- Emekli maaşı = ortalama sigorta geliri x sigorta katsayısı x emeklilik katsayısı
- Kişisel sigorta geliri, prim ödemelerinin toplam tutarını ifade eder
- Kişisel sigorta süresi ise prim ödemelerinin toplam yılını ifade eder. Bu iki unsur, emekli maaşının hesaplanmasındaki en önemli etmeni oluşturur
- Ortalama sigorta geliri, Bulgaristan’da çalışanların ortalama gelirini ifade eder
- Sigorta katsayısı, sigorta süresine göre belirlenir. 2024 yılı için bu katsayı kadınlarda 1,1, erkeklerde ise 1,2 olarak belirlenmiştir. Ağır ve tehlikeli işlerde görev alan kadınlar için 1,3, erkekler için ise 1,4’tür
- Emeklilik katsayısı ise emeklilik yaşına göre belirlenmektedir. Normal emeklilik yaşına ulaşanlar için bu sayı 1 olurken, erken emekli olmak isteyenler için her ay yüzde 0,4 oranında azalır
