Capoeira, Brezilya’da ortaya çıkan spor, müzik ve dövüş sanatlarının bir potada eritildiği savaş sanatıdır. Kelime anlamı olarak capoeira büyük ormanlarla kaplı küçük ağaçsız alanları ifade eder. Dövüş sanatı da adını tam olarak buradan alır. Bu dövüş sanatı Afrika asıllı kölelerin sahiplerine karşı ayaklanma başlatmak istemesi üzerine çıkmıştır. Estetik görünümü diğer dövüş sanatlarından ayrılan özelliğidir.
Capoeira Nasıl Bir Spor?
Capoeira, roda adı verilen insanların oluşturduğu bir çemberin içinde oynanır. İki kişi bu yuvarlak daire ya da yarım daire içinde belirli stillerde ve ritimlerde estetik hareketler gerçekleştirir. Amaç saldırı ve savunma amacıyla yapılan çeşitli hareketlerle rakibe üstünlük kurmaktır. Bu üstünlük fiziksel ve zihinsel olarak kurulmaya çalışılır. Capoeira bu yanıyla kendi felsefesine sahip bir dövüş sanatıdır.
Capoeiranın diğer dövüş sporlarından ayrılan diğer yanı ise son derece esneklik sağlamasıdır. Dövüş sporu denince akıllara katılık ve sağlamlık gelir. Capoeira ise tam aksine esneklik, kıvraklık ve dansı andıran ritimlere sahiptir. Bu dövüş sanatının orkestra, enstrüman, ritim ve şarkılarla yapılması diğer dövüş sanatlarından ayrı bir noktada durmasını sağlar.
Capoeira öğrenmek isteyen birinin bölgenin geleneksel kurallarını bilmesi önemlidir. Kültür, felsefe ve gelenek ile yoğrulmayan birinin capoeirada başarılı olma ihtimali çok düşüktür. Capoeirada kaba kuvvet öne çıkmaz. Bunun yerine esneklik, dayanıklılık, hız ve kurnazlık unsurları önem taşır. Geçmişte bu dövüş sanatı bir çeşit bıçak ile yapılırdı.
Capoeira Tarihçesi
Capoeiranın ortaya çıkış hikayesi son derece trajiktir. Kökeni 16. yüzyıla kadar dayanan capoeira Afrika kökenli Brezilyalı köleler tarafından ortaya çıkarılmıştır. Çok zor altında yaşayan Afro Brezilyalı köleler, efendilerine karşı kendilerini savunmak için capoeirayı geliştirmiştir. Kısa sürede özgürlük kazanmak için yapılmaya başlanan capoeira bu coğrafyada yaygınlık kazanmıştır.
Capoeiranın dünya çapında popüler olması 1990’lı yıllara dayanır. Günümüzde Brezilya için kültürel ve spor faaliyeti olarak önemli bir yeri vardır. Her yıl düzenlenen festivallerde capoeira ustaları müzik eşliğinde en estetik hareketleri sergiler.
Capoeira Terimleri Nelerdir?
Capoeirayı daha iyi anlamak için kullanılan terimlere aşina olmak büyük önem taşır. Her dövüş sanatı gibi capoeirada da yapılan hareketler çeşitli isimlerle anılır. Temel capoeira terimleri şu şeklidedir:
Roda: İnsanlar tarafından meydana getirilen tam ya da yarım çemberi ifade eder. İki kişi bu çember içinde ritmik hareketler yaparak oyun oynar. Bu oyuna jogo adı verilir. Roda ve jogo için uygulanan belirli kurallar vardır. Roda yalnız dövüşü değil, aynı zamanda capoeiranın kültürel ve tarihsel anlamları yansıtır.
Jogo: Rodanın merkezinde yer alan iki capoeirista tarafından müzik eşliğinde oynanan oyundur. Oyun saldırı ve savunma odaklıdır. Rakipler oyun boyunca birbiri üzerinde zihinsel ve fiziksel üstünlük sağlamak için uğraşır. Jogoda rakiplerin birbirine fiziksel bir zarar verme amacı yoktur. Dışarıdan yalnız ritmik bir dans gibi görünür.
Ritüeller: Jogo başlamadan önce tüm capoeiristalardın roda içinde bir araya gelmeleri ritüelin bir parçasını oluşturur.
Ginga: Capoeiranın temel adımına verilen isimdir. Denge kurmaya yardımcı olan bu hareket devamlı bir şekilde yapılır.
Batizado: Öğrencilerin okula kabul edilişinin ardından ilk corda aldıkları seremoniye verilen isimdir.
Capoeira Enstrümanları Nelerdir?
Müziğin ön plana çıktığı capoeirada belirli enstrümanlar kullanılır. Capoeira sırasında kullanılan enstrümanlar agogo, atabaque, berimbau ve pandeirodur.
