Çevresel kaygılar ve "neden kendi çöpümüz yetmiyor?" soruları zihinleri kurcalarken, Brüksel'den gelen son veriler tartışmaları yeniden alevlendirdi. Avrupa Birliği kendi arka bahçesini temizlerken, milyonlarca tonluk yükü yine Türkiye'nin omuzlarına bıraktı. Listede İngiltere'den Çin'e, Hindistan'dan ABD'ye kadar pek çok ülke olsa da, zirvedeki isim maalesef yıllardır değişmiyor.
Açıklanan son verilere göre Avrupa'nın "çöp deposu" konumuna gelen Türkiye, sadece 2024 yılında 12 milyon tonu aşkın atığı sınırlarından içeri aldı. 10 yıllık bilanço ise dudak uçuklatıyor: Tam 118 milyon ton.
Zirve Yine Değişmedi: Açık Ara Fark
Eurostat tarafından açıklanan raporlara göre, AB ülkeleri 2024 yılında toplamda 31 milyon 625 bin ton atığı sınır dışına gönderdi. Bu devasa yığının en büyük alıcısı ise yine Türkiye oldu. İsviçre, Birleşik Krallık, Ukrayna ve nüfus devi Hindistan gibi ülkelerin yer aldığı 213 ülkelik listede, Türkiye rakiplerine(!) fark atarak ilk sıraya yerleşti. Gelişmiş ekonomilerden az gelişmiş ülkelere kadar uzanan geniş listede, ibrenin ısrarla Türkiye'yi göstermesi dikkat çekti.
10 Yılda Korkutan Tablo: Adım Adım Yükseliş
Resmi kanallardan paylaşılan grafikler, son on yılın "çöp haritasını" net bir şekilde ortaya koydu. Tabloya bakıldığında 2014 yılında 7 milyon 917 bin ton seviyelerinde olan atık girişinin, yıllar içinde katlanarak arttığı görüldü. Özellikle 2021 yılı, 14 milyon 524 bin ton ile tarihi bir zirve olarak kayıtlara geçti.
Son iki yılda (2022-2023) kısmi bir düşüş yaşansa da, beklenen kalıcı azalma gerçekleşmedi. Verilere göre 2024 yılında Avrupa'dan Türkiye'ye tam 12 milyon 253 bin 956 ton atık ihraç edildi. Toplamda ise son 10 yılda Türkiye topraklarına giren AB menşeli atık miktarı 118 milyon 667 bin tonu buldu. Çin'in birinci olduğu 2015 yılı istisna tutulursa, Türkiye neredeyse on yıldır bu listenin değişmez lideri konumunda.
Çin Kapıları Kapattı, Rota Bize Döndü
Verilerdeki en çarpıcı detaylardan biri de küresel oyuncuların strateji değişikliği oldu. Bir zamanlar dünyanın en büyük atık ithalatçısı olan Çin, 2020 yılından itibaren uyguladığı katı politikalarla ilk 10 listesinden tamamen çıktı. Çin'in kapılarını kapatmasıyla açıkta kalan atıkların yeni rotası ise verilerle tescillendi.
Listede Birleşik Krallık ve ABD gibi devler yıllar içinde geriye düşerken; Hindistan ve Pakistan'ın atık ithalatında yükselişe geçtiği görüldü. Ancak yükselen bu grafikler bile Türkiye'nin aldığı devasa payın yanına yaklaşamadı.
Gözler şimdi çevre politikalarında atılacak yeni adımlara ve bu "liderliğin" ne zaman son bulacağına çevrildi.
