Antalya'da üç arkadaşın balon balığı yemesinden sonra zehirlenmeleri ve yaşanan bu gelişmeyle birlikte balon balığı hakkındaki bilgiler de gündem oldu ve “Balon balığı nedir? Balon balığı yenir mi? Balon balığı zehirli midir? Balon balığının zehirli etkisi var mı? Balon balığı öldürür mü? Balon balığının ekonomik değeri nedir? Balon balığının anavatanı neresidir? Balon balığını tutmak kolay mı? Balon balığı nasıl tutulur? Balon balığı saldırır mı? Balon balığı ağları parçalar mı? Balon Balığı olta ile tutulur mu?” gibi sorular vatandaşlar tarafından sorulmaya başlandı. Tüm bu soruların cevaplarını haberimizde bulabilirsiniz...
Antalya'nın Muratpaşa ilçesi Kızılsaray Mahallesi’ndeki bir pasajda esnaf olan Hükümdar Akbay (52), Ali Akgül (51) ve Nedim Derbek (46), 10 Mayıs günü, sohbet ettikleri sırada gelen seyyar satıcıdan poşet içindeki balığı satın aldı. Ardından da pişirip yedi. Alkol de alan şahıslar, fenalaşınca hastaneye kaldırıldı. Tedaviye alınan ve yedikleri balığın balon balığı olduğu ortaya çıkan arkadaşlardan Nedim Derbek, henüz hayati tehlikeyi atlatamadı.
BALON BALIĞI NEDİR?
Balon Balığı, genellikle ılıman denizlerde yaşayan bir balık türüdür. Akdeniz, Ege ve Marmara’da taşlık ve yosunlu bölgelerde yaşar. Halk dilinde “balon balığı” olarak bilinir. Dipte yatarak başının üstündeki gözleri ile küçük canlıları veya balıkları görüp avlar. Nisan – Mayıs aylarında kışladıkları derin sulardan sahillere, bazen de acısu bölgelerine sokulup Temmuz – Eylül arasında üreme yapar. 10 ile 20 000 yumurta döker. Yavrular önce planktonlarla daha sonra omurgasızlarla beslenir. Özel avcılığı yapılmadığı için ekonomik değeri azdır. Eti zehirlidir. İşgalci bir balıktır. Bazı türleri yerli balıkların neslini tehdit eder. Oltaları kopardığı için balıkçıların en kötü kabusudur.
Balon balıklarının yayılmasıyla yapılan bilimsel araştırmalar balon balıklarının tetrodotoksin (TTX) adı verilen bir nörotoksin içerdiğini göstermiştir. TTX güçlü denizel kaynaklı organik zehirdir. Balon balıklarının riskleri nedeniyle ülkemizde 2 türünün Lagocephalus sceleratus, Lagocephalus spadiceus karaya çıkarılması ve satılması yasaklanmıştır.
Akdenizde yapılan çalışmalarda, Lagocephalus lagocephalus türün görüldüğü Tunus kıyılarında yakalanan örneklerde balık etinin tüketiminin toksisite açısından oldukça tehlikeli olduğu bildirilmiştir.
BALON BALIĞI ZEHİRLİ Mİ?
Siyanürden 50 kat daha zehirli olan, yenildiğinde öldürücü olan, her biri ortalama 50 santimetre boyunda, 3 kilo ağırlığındaki balon balıkları, 6-7 yıl öncesine kadar tek tük görülürken, şimdilerde Ege ve Akdeniz sahillerinde sürüler halinde görülmeye başlandı.
BALON BALIĞI ZEHİRLİ Mİ? BALON BALIĞI ÖLDÜRÜR MÜ?
Anavatanının Kızıldeniz olduğu bilinenen bu balıklar, kendini tehlikede gördüğü an şişer ve bu yüzden adı balon balığı (Lagocephalus Sceleratus) olarak anılır. Balon balığı Türkiye’de yabancı tür olarak tanımlanıyor. Balon balığının büyük bir karaciğeri vardır. Bu pişirildiği ve yendiği anda öldürür. Bu balıkların özellikle havyarı ve karaciğeri en tehlikeli yerleridir. Balon balığı yendiği zaman en belirgin etkisi ayakta felç oluşumudur. 2000’li yılların başlarında Akdeniz’de görülmeye başlanan balon balıklarının 5 türü bulunuyor. Akdeniz’de balon balığını yiyen predatör tür bulunmaması nedeniyle, bu tür oldukça tehlikeli bir hale geldi. Kuvvetli çenesi bulunan balon balıkları, oltaların iğnelerini kırabildiği için tutulması da oldukça zor. Öte yandan eti zehirli olan bu balık, küçük ölçekli balıkçıları da ekonomik anlamda zarara uğratıyor.
Amatör balıkçılara “balon” ve “aslan” balığı uyarısı
Balon balığı yedikleri için zehirlenen üç arkadaştan sonra Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu da amatör balıkçıları zehirli balon ve aslan balığından kaynaklanabilecek olumsuzluklara karşı uyardı.
Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, amatör balıkçıların teknelerle açılmaya başladığını, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri kapsamında sosyal mesafeye ve teknelerin güvenlik mesafesine dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
Amatör balıkçıların bilmedikleri balıklara dokunmamasını isteyen Gökoğlu, “Balon ve aslan balığını denizden çıkarmasınlar. Eğer oltalarına takılmışsa ya pense yardımıyla oltanın ucunu kessinler ya da bir malzeme yardımıyla balığı öldürsünler.” dedi.
BALON BALIĞI ÜREME DÖNEMİNDE DAHA TEHLİKELİ
Zehirli balıkların ölüm vakalarına neden olabildiğini vurgulayan Gökoğlu, balon balığının üreme dönemi nedeniyle çok daha zehirli olduğunu ifade etti.
Kontrolsüz ele alınan balon balığı parmakları koparabilir
Mehmet Gökoğlu, balığın karaciğerinde ve yumurtalıklarında zehir olduğunu, patlatılınca tüm etini zehrin kapladığını belirterek, şöyle konuştu:
“Balon balıkları av malzemelerine zarar veriyor, dişleriyle ağları parçalıyor, oltadaki balıkları yiyor. Balıkçılarımız, kontrolsüz şekilde balon balığını eline alırsa parmaklarını koparır. Özellikle elinizi balığın ağız kısmına yaklaştırmayın. Aslan balığının da dikenleri çok zehirli olduğu için elinize, ayağınıza batarak, zehirleme yapabilir. Balık avına çıkacaklar çok dikkatli olmalı. Eğer elinize, ayağınıza balon balığı batarsa mutlaka dayanabileceğiniz kadar sıcak suda bekletin. Aslan balığının zehiri de ısıda dağılıyor.”
Balığın bilindik yerlerden alınması tavsiyesinde de bulunan Gökoğlu, bayat balığın zehirlenmeye neden olabileceğinin unutulmaması gerektiğini sözlerine ekledi.