Bir kere öncelikle bir ciddi uyarımızı yapalım;
O da 'Kara Cuma' söylemi...
Türkiye'de son yıllarda başta Amerika olmak üzere birçok ülkede uygulanan Black Friday yani Kara Cuma uygulaması halktan yoğun tepki alıyor.
İslam dünyası için haftanın en mübarek günü olan Cuma günü için Türkiye'deki kapital şirketlerin, "Kara Cuma!" kampanyası yapması dikkatlerden kaçmıyor.
İslam'a yönelik yapılan bu algı oyununa karşı STK'lar gereken hassasiyeti göstermeli...
Alış veriş elbette helal ama 'Kara Cuma' argümanları altında bir kampanyanın kasıtlı olduğu da açık!
Kara Cuma indirimleri gerçekten indirim mi, yoksa psikolojik oyun mu? Bu soru üzerinde de ciddi ciddi düşünmek elzem!
“TEK GÜN İNDİRİM”, “SON FIRSAT”, “KAÇIRILMAYACAK KAMPANYA”
Black Friday indirimleri, tüketicilerin psikolojisini etkileyen taktiklerle hızlı karar almayı tetikliyor. Kaçırma korkusu ve sınırlı stok mesajları öne çıkıyor.
Kasım ayıyla birlikte vitrinler “tek gün indirim”, “son fırsat”, “kaçırılmayacak kampanya” mesajlarıyla doluyor. Kara Cuma (Black Friday) indirimleri, ekonomik fırsatların ötesinde tüketicilerin psikolojisine hitap eden güçlü pazarlama taktikleri sunuyor.
BEYİN KARAR MEKANİZMASI NASIL ETKİLENİYOR?
Bilim insanlarına göre kampanya mesajları beynin hızlı karar alma sistemini devreye sokuyor.
Zaman baskısı ve yoğun kampanya mesajları, tüketicilerin daha az bilgiyle hızlı karar vermesine yol açıyor.
Normalde fiyat, özellik, yorumlar ve bütçe gibi kriterleri dikkate alarak alışveriş yapan beyin, indirim baskısıyla “yeterli bilgi” eşiklerini düşürüyor.
“AZ KALDI” VE “TÜKENİYOR” UYARILARI ETKİLİ
“Stokta sadece 8 adet kaldı” veya “12 kişi bunu sepetine ekledi” gibi mesajlar tüketicide rekabet duygusunu tetikliyor ve ürünün değer algısını artırıyor.
Bu kısıtlılık hissi, beynin ürünü kaçırma korkusuyla hızlı ve dürtüsel karar vermesine yol açıyor.
Psikolojide buna hız–doğruluk dengesi deniyor; hızlı karar verilince hata yapma olasılığı ve gerçek ihtiyaçlardan sapma artıyor.
YAPAY ACİLİYET HİSSİ OLUŞTURULUYOR
Geri sayım saatleri, “bugüne özel” etiketleri ve sınırlı stok mesajları, tüketicide yapay bir aciliyet hissi yaratıyor.
Araştırmacılar, aceleyle yapılan alışverişlerde rasyonel düşünmenin geri planda kaldığını, “Gerçekten ihtiyacım var mı?” sorusunun yerini “Ya kaçırırsam?” düşüncesinin aldığını belirtiyor.
KONTROLÜ KORUMANIN YOLLARI
* Önceden plan yapın ve gerçekten ihtiyacınız olan ürünleri belirleyin.
* Bütçe oluşturun ve harcamayı kontrol altında tutun.
* Satın almadan önce durup düşünün; bir dakika bile yeterlidir.
* “Bu ürünü normal fiyata da ister miydim?” sorusunu sorun.
***
Bilim insanları, indirim dönemlerinde fırsat yakalamanın keyifli olabileceğini ancak kazananın çoğu zaman satıcılar olduğunu hatırlatıyor.
'Kara Cuma' söyleminin çöpe atılması gereken bir söylem olduğunu da tekrar edelim...
---