Sosyal Güvenlik Kurumu düzenlemeleri gereğince işverenlerin sigortasız işçi çalıştırmaları yasaktır. Bu, özellikle işçi haklarının korunabilmesi ve olası mağduriyetlerin önüne geçilebilmesi açısından önemli bir uygulamadır.
Sigortalı olarak çalışan işçilerin pek çok hakkı bulunmaktadır. Başta sağlık hizmetleri olmak üzere pek çok alanda avantajlı olan sigortalı işçiler, işten çıkarılma hallerinde de toplu ödeme almayı talep edebilmektelerdir.
İşçi hakları arama motorları üzerinden sık sık sorgulanan konu başlıkları arasında yer alır. Sigortalı işçilerin yalnızca çalışırken değil, sonrasında da bazı haklara sahip olduğunu bilen pek çok kişi arama motorları üzerinden konuya yönelik sorgulamalarda bulunur. Bu kapsamda en çok merak edilen konulardan biri de işten çıkarılma durumlarında atılması gereken imza ile ilgilidir. Peki, imza ne için istenir? İmza atılmazsa ne olur? İşte konuya dair merak edilen tüm ayrıntılar…
İŞÇİ SÖZLÜ OLARAK İŞTEN ÇIKARILABİLİR Mİ?
‘Kovuldun’, ‘Seninle artık çalışamayız’ tarzı cümleler ile işten çıkarılan pek çok kişi, bu sözel ifadenin resmiyette karşılık bulup bulmadığını merak etmektedir.
Yasalara göre işten çıkartılmaların yazılı olarak yapılması gerekir. İşçi sözlü olarak işten çıkarıldıysa hiç vakit kaybetmeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğü’ne gitmelidir. Bölge Müdürlüğü’ne işten çıkartıldığını ancak bunun ile ilgili kendisine herhangi bir belgenin verilmediğini belirtmesi gereken işçi, bu beyanını yazılı olarak da vermelidir. Aksi takdirde işveren işçinin üst üste işe gelmediğini belirterek ‘haklı’ statüsünde değerlendirilir.
İşten çıkarılmış olan işçinin imza vermesi gerekmektedir. Söz konusu imza, ‘ibraname’ ismi verilen evrağa atılmalıdır.
İŞÇİ İBRANAMEYİ İMZALAMAK ZORUNDA MI?
İbraname, işçinin alacaklarının tamamını işverenden tahsil ettiğini gösteren resmi bir evraktır. Yazılı olarak hazırlanan bu evrak, işçi işten çıkarıldıktan sonraki bir ay içerisinde imzalatılabilir. En erken 1 ay içerisinde imza atma hakkı bulunan işçi eğer daha erken bir zamanda imza verirse, söz konusu imza kanunlar gereğince geçersiz sayılacaktır. Bu neden ile ibraname imzalanırken düzenlenme tarihine mutlaka dikkat edilmelidir.
İŞTEN ÇIKARILAN İŞÇİNİN TAZMİNATI NE ZAMAN ÖDENİR?
İşten çıkarılma durumlarında işçinin kıdem tazminatı alma hakkı bulunur. Söz konusu tazminat, en az 1 yıldır aynı iş yerinde veyahut da işverenin sahibi olduğu diğer iş yerlerinde çalışan işçiler tarafından alınabilir. Ayrıca kıdem tazminatının alınabilmesi için işçinin herhangi bir yüz kızartıcı sebepten ötürü işten çıkartılmamış olması gerekir.
Tazminat ödemeleri genel olarak işten çıkarılma tarihinde yapılmaktadır. Ancak işveren ile işçi aralarında anlaşarak tazminat ödemesi taksitler halinde de ödenebilir.
İSTİFA EDEN İŞÇİNİN TAZMİNAT ALMA HAKKI VAR MI?
İşçinin tazminat talep edebilmesi için işten çıkartılmış olması gerekir. Ancak burada bazı istisnalardan bahsedilmesi de mümkündür. Eğer işçi istifasını haklı bir gerekçeye dayandırarak verdiyse tazminat hakkını kaybetmez. Görev tanımı dışında iş yükü, işverenin sözlü ya da fiziksel tacizi gibi durumlar, haklı neden ile istifa kategorisinde değerlendirilir.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İşçinin ilgili iş yerine vermiş olduğu emeklerinin karşılığı olarak hesaplanan kıdem tazminatı, her sene değişmektedir. Ancak genel olarak kıdem tazminatı hesabında kişinin işten çıkarılmadan önceki ay aldığı son brüt maaş ele alınır. İşçiye çalıştığı her yıl için son brüt maaşı kadar ödeme yapılır. Ödemelerin toplamı, ‘kıdem tazminatı’ olarak nitelendirilir.