Bugün yıllık izinle konusuna değineceğiz.
İş yerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi
de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin
verilir. Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli olan bir yıllık çalışma
süresinin hesabında ise işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli iş
yerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. İşçilere
verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14
günden,
b) Beş yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
c) 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az
olamaz.
Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha
yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az
olamaz. İzin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile
artırılabilir.
İŞÇİ, İZİNDE BAŞKA YERDE ÇALIŞAMAZ
Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili,
ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir. İşçi izinde başka yerde
çalışamaz. Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde
ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine
ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir. İşveren, yıllık ücretli iznini
kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine
başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.
İZİN HAKKI VERİLMİYORSA NE YAPMALI
İzin hakkı gerek ulusal gerekse uluslararası mevzuatta en
temel haklardan birisi sayılmıştır. Dolayısıyla işverenler bu haktan
kısıtlamaya gidemez. İşçi bir ay önce işverene izin talebini yazılı olarak
iletmelidir. İşveren bu talebe olumlu cevap vermez veya bir kısıtlama söz
konusu olursa, işyeri sendikal faaliyet kapsamındaysa sendika temsilcisiyle ve
varsa işyeri izin kuruluyla temasa geçmek gerekir. Bunlar da yoksa veya sonuç
alınamamışsa, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne şikayet hakkı kullanılabilir.
KULLANMADIĞIM İZİNLER YANAR MI
İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi
halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti,
sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya işçinin ölümü
halinde geride kalan hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zaman aşımı iş
sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar ve beş yıldır. İşçi işten
ayrıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde dava açarsa kaç yıllık olursa olsun
kullanmadığı bütün izin sürelerinin ücretlerini alabilir. Kısacası herhangi bir
nedenle yıl içinde kullanılmayan izinlerin yanması söz konusu olmayıp, izleyen
yıllarda kullanılması ve para karşılığı olarak alınması mümkündür.
TATİL GÜNLERİ İZİNDEN SAYILIR MI
Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine
rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden
sayılmaz. Hatta iznini iş yerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde
geçirecek olanlara istemeleri halinde ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş
ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört
güne kadar ücretsiz izin verilmelidir.
YILLIK İZİN BÖLÜNEBİLİR Mİ
İşveren, çalışanın hak ettiği ücretli izni bölemez. Bu
izni bir defada kullandırmak zorundadır. Ancak işçi isterse, yıllık izin
süresini, bir bölümü 10 günden az olmamak şartıyla en fazla üçe bölünebilir. Bu
arada işveren tarafından yıl içerisinde her ne amaçla olursa olsun verilen
ücretli ya da ücretsiz izinler, yıllık ücretli izin süresinden düşülemez.