Yaşadığımız akıl tutulması, iki yüz yıldır bizi sağdan
sola, doğudan batıya savurdu durdu. Bu toprakların çocukları dertlerinin
dermanını hep başka topraklarda aradı: Terakkî, müsâvat, hürriyet, muasır
medeniyetler seviyesi, batılılaşmak, azgelişmişlik, İranlılaşmak,
Malezyalılaşmak, Japonya, Küçük Amerika, Gümrük Birliği, AB Bütün bunlar bize
bir şeyler hatırlatıyor olsa gerek.
Yusuf Akçura nın kulakları çınlasın; anayolu terk eden
iki akım/tarz-ı siyaset var. Geri kalan akımlar bunların renk tonlarıdır. İlkini
Tevfik Fikret in oğlu Haluk temsil ediyor. Kurtuluşun din ve diyanet dâhil
olmak üzere bize ait her şeyi terk etmekle olacağını söyler bu akım. Bu yüzden
olsa gerek Haluk, kurtuluşu Batı aklının dönüştürdüğü, İslâm ın İsevîlik
yorumunun tahrif ve iğfal edilmiş hâli olan Hristiyanlıkta bulmuş ve zangoç
olmuştur.
İkincisi ise Akif in kahramanı Asım ın yoludur. Asım da
Batıya gidenlerden. Fakat o dinimizi koruyup muhafaza ederek Batının tekniğini
almamız gerektiğini savunur. Buna göre Batının ilmini ve tekniğini aldığımızda
biz de onları yakalayacağız. Önümüze Japonya yı örnek gösterir. Asım a göre,
İslâm terakkiye mani değildir. Bilakis terakki ancak dinimizle mümkündür. Zira
hikmet mü minin yitik malıdır. Asım ın Batıda bulduğu teknik ve teknolojiye hikmet
gözüyle baktı onlarca yıl düşünürlerimiz. Fen ve mühendisliğe önem verdik. Köprüler yapmakla fabrikalar açmakla
övündük.
Hâlbuki bizim inancımız öylesi bir yaşam tarzını mı
istiyordu bizden. Farklı bir yol vardı... Üçüncü bir yol. Bunu ifade etmekte zorlandı
büyüklerimiz. Bugün gelinen noktada iki yolun da kurtuluş için çare olmadığı
ortada. Zira ilk yolun yolcuları dini toptan atmaktan yana iken, ikinci yolun
yolcuları dinimize hurafelerin girdiğini, bu hurafeler nedeniyle halkın
uyutulduğunu, halkın uykusundan uyanması gerektiğini, topyekûn bir mücadeleye
girişmek gerektiğini söylüyorlar. Akif in mısraında vecizleniyor bu zihniyet:
Asrın idrakine söyletmeliyiz İslâm ı
Üçüncü yolun yolcuları yine ilk iki yolun yolcuları gibi
şiirde buldu kendini. Sezai Karakoç, Taha dedi, doğudaki babanın yedi oğlundan
sonraki oğluna. Sekizinci oğuldu Taha. İlk altı oğul, Batının kumpasları
karşısında mağlup oldu. Haluk un farklı yüzleriydi onlar. Asım ın farklı
veçheleriydi. Yedinci oğul bir geçiş nesliydi. Değişmemek için canını feda
etti. Karıncalar misali iki yakayı bir araya getirmek için çalıştı. Şimdi
bizler yedinci oğulun tespit ettiği sırrın izini sürerek devam etmeliyiz
yolumuza. Yani değişmeden. Tarz-ı ceditle/ yeni bir tarzla, yeni şeyler
söyleyerek değil, keşf-i kadimle yani eskiyi, eskiden bizi biz yapan her ne var
ise, onları keşfederek. Onarı yeniden gün yüzüne çıkararak ve yeniden
yorumlayarak.
Üçüncü yolun mümkün olduğunu, öncelikle Mizancı Murad
Mansur Bey adlı romanıyla ortaya koydu. Sonra Necip Fazıl gösterdi Aynadaki
Yalan romanıyla. Bu gence onun temsil ettiği zihniyete seslendi Necip Fazıl,
Gençliğe Hitabe de. Büyük Doğu Nesli adını verdi bu gençliğe. Sezai Karakoç
Taha adını verdi. Diriliş Nesli olarak adlandırdı bu gençleri. Hepimiz Diriliş
sitesinin birer diriliş eriydik. Nurettin Topçu Reha adını verdiği bir roman
yazdı. Reha, özlenen neslinin adıydı, Topçu nun gözünde.
Bütün bunlar üçüncü yolun imkânını gösteren örneklerdir.
Üçüncü yol, aslında bizim asli yolumuzdur. Sezai Karakoç, Necip Fazıl, Nurettin
Topçu, her üçü de tasavvufa sıcak olan, yakın olan insanlardır. Hatta Necip
Fazıl ile Topçu nun tasavvuf bağçelerinden gül devşiren bir bağbanın müntesibi
olduğunu biliyoruz. Sezai Karakoç un eserlerinde de Ekberilik in yani vahdet-i
vücudun izlerini sürmek mümkün. O da bir gülzârın gülü yani.
Haluk un yolunun bizi bataklığa sürüklediği aşikâr. Hâlâ
takipçileri var. Edebiyata yansıdı çünkü. Fakat ikinci yol, şükür ki, edebiyata
sirayet edemedi. Edebiyata sirayet edemeyen zihniyet tevfik bulamaz. Üçüncü yol
tasavvuftur. Tasavvufi yorumdur. Yıllardır bu toprakların i lâ-yı kelimetullah
uğruna savaşımına müessir güç olmuş Hanefi-tasavvufi yorumdur. Üçüncü yolun
ise, bugün edebiyatımızda birçok temsilcisi var. Görünen o ki, gün ışımaktadır.
Millet sinesinde bulunanı şükür ki fark etmektedir.