Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nün (WIPO) yayımladığı Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri 2025 Raporu ile Türk Patent ve Marka Kurumu’nun (TÜRKPATENT) 2025 değerlendirmesi, Türkiye’nin 2024 yılında fikri mülkiyet alanında küresel ölçekte önemli bir sıçrama yaptığını ortaya koydu.
Patent başvurularında dünya 10’uncusu
Türkiye, 2024’te yapılan 10 bin 4 yerli patent başvurusu ile dünya sıralamasında iki basamak yükselerek 12’ncilikten 10’unculuğa çıktı. Patent başvurularındaki yıllık artış oranı %18,4, tescillerdeki artış ise %38,9 oldu. Böylece Türkiye, dünya ortalamasını geride bıraktı.
Bu alanda Türkiye’nin üzerinde sıralanan ülkeler sırasıyla Çin, ABD, Japonya, Güney Kore, Hindistan, Almanya, Rusya, Fransa ve İngiltere oldu. Türkiye’nin ardından ise İtalya, İran ve Kuzey Kore yer aldı.
Kadın buluşçu oranında dünya lideri
Raporda dikkat çeken bir diğer veri, Patent İşbirliği Antlaşması (PCT) kapsamında kadın buluşçu oranı oldu. Türkiye, %26,1 ile bu kategoride dünya birincisi oldu.
Patent verileri ayrıca Türkiye’nin özellikle hidroenerji teknolojilerinde uzmanlaştığını gösterdi. 2014–2024 döneminde kişi başına düşen patent başvurusu artışında Türkiye dünya ikincisi, yerli faydalı model başvurularında ise dünya yedincisi olarak kaydedildi.
Marka başvurularında Avrupa ikincisi, dünyada altıncı
Türkiye, 2024 yılında 366 bin 543 yerli marka başvurusu ile dünyada 6’ncı, Avrupa’da ise 2’nci sıraya yerleşti. Marka tescillerinde ise 284 bin 781 tescil ile Avrupa’nın lideri, dünyanın 4’üncüsü oldu.
Bu kategoride Türkiye; Çin, Rusya, Hindistan, Brezilya ve ABD’nin ardından geldi.
Tasarım başvurularında dünya üçüncüsü
2024’te Türkiye, 41 bin 875 yerli tasarım başvurusu ile dünyada 3’üncü oldu. Sektörel dağılıma bakıldığında ilk sırayı %25,8 ile mobilya ve ev eşyaları, ardından reklamcılık ve tekstil–aksesuar kategorileri aldı.
Tasarım yoğunluğu açısından Türkiye, GSYH’ye oranla dünya 4’üncüsü, nüfusa göre ise 5’incisi oldu. Türkiye; bu alanda Çin ve Güney Kore’nin ardından geliyor.