Çin’in Avrasya Kıtalararası Demiryolu projesinde yer alan Kaşgar-Oş demiryolu hattı, bölgedeki ülkelerin yalnızca Moskova’ya değil aynı zamanda doğuya açılan kapısı olacaktır. Bu Moskova’ya olan bağımlılığın azalması anlamına gelebilir.
Taliban ve Rusya ilişkilerinin yeniden kurulabilmesi için ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi fırsat olarak görülebilir. Öte yandan İpek Demiryolu projesinin yapılmaması veya engellenmesi Rusya için önemli bir husus olarak değerlendirilebilir.
Moskova ABD’nin coğrafi olarak Afganistan üzerinden etnik yapı, milliyetçilik ve inançlar üzerinden Fergana Vadisi’ne ulaşmayı ve bu bölgede karmaşa yaratma arzusu olduğunu ve bu durumda bölge ülkelerinin, Çin ve Rusya’nın bu çatışmalardan kazançlı çıkmayacağını değerlendiriyor olabilir.
Ukrayna - Rusya problemine yeni sorun sahaları açmak Rusya devletini askeri ve ekonomik anlamda ABD’nin lehine olumsuz etkileyebilecektir.
Hindistan ve Fergana Vadisi
Babür Hanı’nın tarihi olarak Fergana Vadisi’nden Hindistan’a gelişi nedeniyle bu bölgeye yakınlık duyan Hindistan’ın, aynı zamanda Keşmir sınır sorununda yer alan bölgesel politikalarını ve Çin’i etkileyecek olması nedeniyle bölgesel sorunlardan ve Çin devletinin politikalarından uzak kalması düşünülemez. Bölgede artması muhtemel terör örgütlerinden rahatsızlık duyacağından bu bölgenin kaos ortamına sürüklenmesi ve farklı örgütlerin kullanabileceği coğrafyaya dönüşmesi Hindistan’ı rahatsız edecektir.
Pakistan ve Taliban’ın gelecekte kurabileceği ilişki Hindistan’ı rahatsız edeceğinden Taliban karşıtı gruplara silah ve eğitim desteği vereceği tahmininde bulunulabilir.
Pakistan ve Fergana Vadisi
Her ne kadar Amerika Afganistan’dan çekildiğini ilan etmiş olsa da 20 yıldır süregelen kurulu ilişkiler üzerinden bölgede operasyonlarını sürdüreceği tahmin edilmektedir. Bunu yapabilmek için Pakistan ve Kabil yakınlarında güvenli üslere ihtiyaç duyacağından bahsedebiliriz. Bu kapsamda Pakistan, Amerikan’ın Afganistan’a yapacağı operasyonlarda kullanması kuvvetle muhtemel üs talebine hayır demiştir.
Taliban’ın Afganistan’da güç kazanması ile Hindistan’ın bölgede etkinliğinin azalması ile birlikte Pakistan ile iyi ilişkileri olan Çin’in Afganistan’da dolaylı nüfuzunun artacağı ifade edilebilir.
İran ve Fergana Vadisi
El Kaide ve Taliban ile yakın ilişkisi olan İran’ın, Afganistan’da oluşacak yeni döneme ilgisiz kalması düşünülemez. Fergana Vadisi’ne Şii inancının yayılması ve İran’ın etkinliğinin artması için çalışmalar yapmasının yanı sıra ABD’nin Afganistan ve Fergana Vadisi’nde yürüteceği operasyonların uzun vadede kendi ülkesine yansıyacağını bilerek bu bölgedeki yeni oyunda yerini almak için girişimlerde bulunacaktır.
DEVAM EDECEK...