Irak’ta 5 aydır süren belirsizlik, Cumhurbaşkanı Berham Salih’in hükümeti kurma görevini Nisan ayında Mustafa Kazımi’ye vermesiyle beraber yeni bir sürece girmişti. Kazımi geçtiğimiz hafta, 7 Mayıs’ta parlamentodan onay aldı ve göreve başladı. Irak gibi çok parçalı bir yönetim modeline sahip olan ülkede Kazımi kendisinden öncekilerden farklı neler yapabilecek, şimdi herkesin merak ettiği konu bu. Öyle ki, Irak Anayasası da aslında bu parçalı durumu tescil etmiş durumda. Cumhurbaşkanı Kürt, Meclis Başkanı Sünni, Başbakan ise Şii olmak zorunda. Çok çeşitli dini ve etnik farklılıkların bir arada yaşandığı Irak’ta, çözüm Amerika’nın da müdahalesiyle bu şekilde son halini almıştı.
Yeni Başbakan Mustafa Kazımi, adı gündeme geldiği günden beri çokça tartışılıyor. Onu diğerlerinden farklı kılan en önemli özelliği ise Ulusal İstihbarat Servisi eski başkanı olması. Bu eski görevi akıllara doğrudan KGB ajanlığından Rusya’nın başına geçen Putin’le kıyaslanmasına sebep oldu. Peki, Irak ve Rusya’nın şartları bu bağlamda kıyas götürür mü?
Aslında şeklen bir benzerlik olsa da içerik açısından çok da örtüşen bir tarafı yok. Çünkü Irak ve Rusya’nın şartları birbirinden çok farklı özellikler içeriyor. En başta Kazımi’nin Amerika, İran ve Türkiye arasında bir denge kurma zorunluluğu var. Ayrıca iç içe geçmiş etnik ve mezhepsel farklılıkların varlığı ve bunlar arasında denge kurmak da işgal sonrası gelişmeler gösterdi ki öyle düşünüldüğü gibi çok kolay değil.
Bunun yanında malum, Irak’ın yüzde 55’i Şii nüfustan oluşuyor ve zaman zaman farklı sesler çıksa da Irak’ta İran’ın etkisi yok sayılamayacak kadar fazla. Ayrıca Kazımi’nin İran ile ilişkilerinde bir de Kasım Süleymani konusu var ki, bu en büyük sorun olarak ortada duruyor. İran’da kimi devlet kurumları Kazımi’yi Süleymani’nin öldürülmesinde, Amerika’yla işbirliği yapmakla suçladılar. İlk etapta çok sert açıklamalar yaparak Kazımi seçeneğine karşı durdular. Ancak iç ve bazı dışsal şartlar Kazımi’ye hükümeti kurma görevi verileceğine dair delilleri ortaya çıkarınca, İran’daki Kazımi karşıtı sert söylemler kısmen yumuşamaya başladı ve kimi devlet ve istihbarat yetkilileri Kazımi ile görüşerek, sürece müdahil olma yoluna gittiler. Yani İran kontrollü gerginlik metodu ile Kazımi’ye kendince bir şans vermeyi tercih etti. Ayrıca Kazımi’nin, İran yanlısı Hasdi Şabi ile sorunlu ve bir önceki dönemde eski başbakan Adil Abdulmehdi’nin görevden aldığı Abdulvahhab Saidi’ye yeniden hem de rütbesini yükselterek Terörle Mücadele Birimi Başkanlığı görevine ataması, Kazımi ve İran arasında kriz alanı olarak konumunu koruyacak gibi duruyor. Buna rağmen İran’ın, “Irak’ta Mustafa el-Kazımi’nin Başbakan olarak seçilmesini memnuniyetle karşılıyoruz” açıklaması şimdilik tansiyonu düşürmüş oldu.
Irak’ın bir diğer önemli toplumsal kesimi olan Türkmenler ise Kazımi’ye karşı sert açıklamalar yapıyorlar. Türkmen Cephesi lideri Erşat Salihi, “Bağdat’taki siyasetçilerin, Kazımî’nin hükümetinde Türkmenlerin olmaması konusunda anlaştığını” açıklaması yaptı ve Türkiye’ye “Bağdat ile ilişkilerin gözden geçirilmesi” çağrısında bulundu.
Diğer taraftan Kazımi aslında ülkeyi erken seçime götüreceğini açıklayarak bir anlamda geçiş hükümeti olduğunu zaten ilan etmişti. Ancak seçimlerde “aday olmayacağım” demedi. Yani seçime kadar yaşanacak dönemde Kazımi’nin performansı kendisinin Irak’ın geleceğindeki yerini de belirleyecek. Yaptığı açıklamalar ve yürütmeye çalıştığı çok taraflı diplomasi ile Irak’ın geleceğinde olmak istediğine dair mesajları fazlaca vermeye çalışıyor.
Bir de tabi yeni hükümetle birlikte Türkiye’nin Irak’la olan ilişkisi ve bundan sonra olası seyri gündeme geldi. Türkiye’nin Irak’ta Kazımi’nin güvenoyu almasından “memnuniyet duyduğunu” açıklaması ve “başarı dilemesi” ve Türkiye Büyükelçisi’nin ziyareti sonrası Kazımi’nin ise, “Irak teröre yataklık yapmayacak ve hiçbir ülkeye saldırı noktası olmayacak. Türkiye ile tüm alanlardaki ilişkileri geliştirmek istiyoruz” açıklaması birbirini destekleyici açıklamalar olarak ifade edilebilir ama Kazımi şu anda çok büyük mü konuşuyor, yoksa bir bildiği mi var, onu da zaman içinde görmüş olacağız.
Sonuç olarak, genel hatları itibariyle Kazımi’nin edilgen bir yapısının olmadığını söyleyebiliriz. İstihbarat tecrübesi hem içerde hem de dışarıdaki zorlu dengeleri yönetebilecek mi, bunu şimdilik bilemiyoruz. Ancak iç barışını sağlamış, özellikle işgal gücü ABD’nin varlığını ve baskısını olabildiği ölçüde kontrol altına alabilmiş ve terör örgütlerini topraklarından temizlemiş bir Irak, tartışmasız bir şekilde bu bölge için büyük bir kazanç olur.
Yorum yazarak Milli Gazete Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Milli Gazete hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Milli Gazete editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Milli Gazete değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Milli Gazete Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Milli Gazete hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Milli Gazete editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Milli Gazete değil haberi geçen ajanstır.
Yorumlar
(1)Serkan - Allah razı olsun Allah'a emanet olun inşallah
Yazılan yorumlardan Milli Gazete hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Sitemizin Topluluk Kurallarına uymayan yorumlar yayınlanmaz. Yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Milli Gazete editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Milli Gazete değil haberi geçen ajanstır.