Radikallik veya modernlik.
Aşırı sevgi ya da aşırı nefret.
Çabuk bağlanmak ya da çabuk kopmak.
Her önüne gelene tabi olmak ya da herkesin arkasından konuşmak.
Herkesi sevmek ya da kimseyi sevmemek.
Çok konuşmak ya da hiç konuşmamak.
Her söze cevap vermek ya da cevap vermesi gereken yerde susmak.
Her şeyi bilmek veya bilmesi gerekenden haberdar olmamak.
***
Liste daha da uzatılabilir ve aklımıza gelen her iş ile alakalı ifrat ve tefrit dediğimiz iki aşırı uçtan bahsetmek mümkündür.
***
Peki, niçin bu örnekleri veriyoruz? Günlük hayatta olduğu gibi hayatımızda kritik sonuçları olan dini, siyasi, tarihi, fikri ve iktisadi meselelerde; genel olarak birbirine zıt iki aşırı uç tavırlara rastlıyoruz.
1- Aşırılık, aşırılıktır. Bunun iyi ya da art niyetle olması fark etmediği gibi bizim yararımıza ya da zararımıza olması da aşırılığı meşru ve makul kılmaz.
2- Bir uçta aşırı olan bir kişinin, bunun tam zıddı olan uçta da aşırılık yapması mümkündür. Yani bizim yanımızda aşırı tavırlar sergileyen bir kimsenin, yarın bize karşı da aşırı hareketler yapmasını ummamak, pek akıl kârı değildir. O yüzden aşırı hareketlerden ve aşırı kimselerden uzak durmak veya bu tür insanların aşırılıklarına karşı tedbir almak icap ediyor.
3- Fakat karşılaştığımız aşırılıkların ümitsizliğe yol açmasına müsaade etmemek de önemlidir. Zira bu aşırı uçların mücadelesi ve çatışması sonucunda orta yol ve adalet ortaya çıkar.
4- Geleneğimizde düşmanlık dâhil her şeyin aşırılığı yasaklanmıştır. Aşırılığa aşırılıkla karşılık vermek de aynı şekilde hoş görülmemiştir. Zira aşırı fiil, aşırı infiali doğuracaktır. Yine aşırı fiile aşırı infial, çarpışmanın şiddetini arttıracaktır. Aşırı fiilin etkilerini aza indirmenin yolu ya daha az kuvvetli bir fiil ya da aksi yönde bir fiil ile mümkündür. Bu durumda kötülüğe iyilikle müdahale etmek, kötülüğün etkisini giderecektir. Ayrıca böyle bir hareket, kötülük ile amaçlanan hedefin gerçekleşmesine de mani olacaktır.
5- Fakat yine de aşırılığa aşırılıkla karşılık vermeme veya kötülüğe iyilikle mukabele prensipleri; her olaya göz yumacağımız veya cezayı gerektiren durumlarda kayıtsız kalacağımız anlamına gelmez.
6- Şu halde aslolan insaflı ve itidalli olmaktır. İnsaf, iki farklı ucu görmektir. İtidal ise istikamet ile de alakalı olup, fazla sağa sola manevra yapmadan, doğru bildiği yol üzere, sabırla hareket etmektir. İnsaflı olan kimsenin daha az hata yapma ihtimali vardır. Ayrıca insaf sahibi birinin, hatasından dönmek için aşırı manevralar yapmasına da gerek yoktur. Oysa bir tarafa fazla meyleden kimsenin kendisini toparlaması ya da diğer uca geçebilmesi için aşırı bir manevra yapması gerekir.
7- Yani aşırı seven kimse, nefret ettiğinde de aşırı davranır. Gereğinden fazla yumuşak huylu olan kimsenin daima bir gün gereğinden fazla sert davranma mecburiyetinde kalma riski vardır. Yine gereğinden fazla güvenen kimsenin bütün her şeye karşı güvenini kaybetme ihtimali mevcuttur.
Özetle “Bütün işlerde en hayırlı yani en güzel ve en isabetli olanı, orta yollu olandır.”
(Benzeri Hadisi Şerifler için bkz. Buhârî, Rikâk, 18.).
Yorum yazarak Milli Gazete Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Milli Gazete hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Milli Gazete editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Milli Gazete değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Milli Gazete Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Milli Gazete hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Milli Gazete editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Milli Gazete değil haberi geçen ajanstır.