Kandilli Rasathanesi, Marmara'daki 5 büyüklüğündeki depremde 8,4 saniyede uyarı üreterek erken uyarı sisteminde yeni aşamaya geçti.
Deprem erken uyarı sisteminde gerçek zamanlı başarı
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE), Türkiye'nin en riskli deprem bölgelerinden Marmara'da yürüttüğü erken uyarı sistemi çalışmalarında önemli bir eşiği aştı. Yeni geliştirilen sistem, 2 Ekim'de meydana gelen ve Marmara Denizi'ni sarsan 5 büyüklüğündeki deprem esnasında test edildi. Sismik dalgaların karaya ulaşmasının ardından sadece 8,4 saniyede ilk uyarının üretilmesi, sistemin geldiği noktayı net bir şekilde ortaya koydu. KRDAE’nin hedefi ise sadece İstanbul ya da Marmara ile sınırlı kalmayan, tüm Türkiye'yi kapsayan etkin bir erken uyarı ağı kurmak.
2 Ekim’deki Marmara depremi sistem için önemli bir test oldu
2 Ekim 2025 tarihinde Marmara Denizi açıklarında meydana gelen 5 büyüklüğündeki deprem, Kandilli Rasathanesi’nin erken uyarı altyapısını gerçek zamanlı olarak test etme fırsatı sundu. Sismik dalgalar, depremden yaklaşık 5 saniye sonra karadaki istasyonlara ulaştı. İstasyondan Kandilli’ye veri aktarımı sadece 0,2 saniyede gerçekleşti. Ardından özel yazılım, deprem konumunu ve büyüklüğünü anında analiz ederek toplamda 8,4 saniyede ilk erken uyarıyı üretti. Bu süre, yıllardır beklenen mühtemel büyük depremlerde kritik öneme sahip çünkü saniyeler, insan hayatı açısından hayati farklar oluşturuyor.
Veri altyapısında yapılan yenileme sonrası, uyarı süresi daha da kısaldı
KRDAE’nin üzerinde durduğu en önemli noktalardan biri veri iletim süresinin minimuma indirilmesi oldu. Marmara bölgesinde kurulu bulunan erken uyarı istasyonlarının altyapısı bu amaçla tamamen yenilendi. Yapılan güncellemeler sonucunda Kandilli’ye ulaşan sinyallerdeki gecikme süresi 0,2 saniyeye kadar indirildi. Bu hız, sistemin güvenilirliğini doğrudan etkiliyor. Yeni yazılımlar sayesinde gelen veriler anlık olarak analiz ediliyor, böylece sadece depremin konumu değil, tahmini büyüklüğü de saniyeler içinde belirlenip kullanıcıya ulaştırılabiliyor.
Bundan sonraki adım, mobil uygulama ve yaygın kullanım
KRDAE, erken uyarı sisteminin daha geniş kitlelere ulaştırılması için mobil teknolojiye de yatırım yapıyor. Şu anda iOS tabanlı bir test uygulaması geliştirildi ve yaklaşık 2 bin 500 cihazdan oluşan bir kullanıcı grubu üzerinden sistem performansı test ediliyor. Deprem verileri, gerçek zamanlı olarak bu test grubuna iletiliyor ve alınan geri bildirimlerle sistem geliştiriliyor. Kurum, önümüzdeki süreçte Android versiyonunun da devreye alınacağını ve aynı anda milyonlarca kullanıcıya sinyal gönderebilecek yazılım altyapısının oluşturulacağını açıkladı. Ayrıca Türkiye genelinde düşük gecikmeli yeni istasyonların kurulması planlanıyor.