İspanya hükümeti Eylül ayı boyunca İsrail’e karşı “kâğıt üzerindeki” beyanları aşan ve yaptırım gücü olan kararlar aldı. Bu kararlar yalnızca siyasî tavır değil, aynı zamanda idari ve hukuki araçlara dayanan uygulamalar olarak dikkat çekiyor.
Özetlersek şu adımları attılar;
- Tam silah ambargosu ilan ettiler, Kraliyet Kararnamesi ile yürürlüğe koydular.
- İsrail işgali altındaki yerleşim bölgelerinden gelen ürünlerin ithalatını yasakladılar.
- İsrail’e silah taşıyan gemilerin limanlara girişini engellediler.
- Silah ve askeri yük taşıyan uçakların hava sahasına girişini yasakladılar.
- İsrail ile 700 milyon euroluk silah alım sözleşmesini iptal ettiler.
- Soykırım ve savaş suçlarına karışan İsrailli yetkililere giriş yasağı koydular.
- Global Sumud Gazze yardım filosuna donanma gemisiyle koruma taahhüdü verdiler. Gemi yolda.
- Netanyahu’nun “ Filistin devleti olmayacak” sözlerini sert biçimde reddettiler.
- İsrail’in uluslararası spor müsabakalarından men edilmesi çağrısı yaptılar, hatta UEFA’yı bu manada tehdit ettiler.
Somut adım attılar
8 Eylül’de ilan edilen ambargo, 23 Eylül’de Bakanlar Kurulu’nun kabul ettiği Kraliyet Kararnamesi ile “tam” nitelikte düzenlendi, savunma ve çift kullanımlı tüm ürün-teknolojileri kapsayacak şekilde kalıcılaştırıldı. Karar, illegal yerleşimlerden (İsrail işgali altındaki Filistin topraklarındaki Yahudilerin ürettikleri) gelen mal ve hizmetlerin ithalini de yasak kapsamına aldı.
Silah taşıyan gemi ve uçaklara liman ve hava sahası yasağı getirdiler. İsrail’e yönelik silah ya da askerî nitelikte yakıt taşımacılığı yapan gemi ve uçaklara İspanya limanları ve hava sahası kapatıldı. Bu, ambargonun kağıt üzerinde kalmamasını sağlayan lojistik kilit hamle oldu.
İsrail işgali altındaki yerleşim yerlerinden getirilecek ürünleri yasağı ve ilave kısıtlar getirdiler. Kararname paketinde işgal altındaki yerleşimlerden gelen ürünlerin ithalatı ve reklamına yasak getirildi, uygulamanın izlenmesi için periyodik raporlama vaadi eklendi.
Soykırımcılara İspanya’ya giriş kısıtı getirdiler. Gazze’deki ağır ihlallere iştirak eden kişi ve yetkililerin İspanya’ya girişinin engelleneceği açıklandı, isim bazlı örnekler kamuoyuyla paylaşıldı.
İnsani yardım filosuna “devlet şemsiyesi” sağlandı. Madrid, Global Sumud Flotillası’na İspanyol donanma gemisi refakati sağlayacağını duyurdu, Dışişleri “filo bir tehdit değil, insani” diyerek pozisyonu netleştirdi. Bu, AB içinde “devlet kapasitesiyle korunan sivil yardım” eşiğine işaret ediyordu. İtalya ve Yunanistan da buna dahil oldu.
Edebiyat değil icraat yaptılar
İspanya, siyasî söylemi idari düzenlemeye dönüştürdü, “ambargo var” demekle kalmadı, liman ve hava sahası erişimini kapatarak uygulanabilirliği bütün dünyaya gösterdi. Kararnamenin kapsamı, savunma-çift kullanımlı ürünler, yakıt transitleri ve yerleşim ürünlerini birlikte ele alarak boşluk bırakmıyor.
Savaş makinesini ayakta tutan damar lojistiktir. Liman ve hava sahası gibi “egemenlik araçlarının” kullanımı, güncel uluslararası ticaret zincirinde caydırıcılığı yüksek, izlenebilir ve ölçülebilir etki üretir. İspanya tam da buraya oynadı.
İslam dünyası ve liderler için uygulanabilir dersler
İspanya adeta İslam dünyasına ders verdi. Metin değil mekanizmayı önümüze koydular. İslam dünyasının liderlerine; “Sadece kınama değil, “kararname-genelge-izin-ruhsat” gibi yürütme araçları ile bağlayıcı rejimler tesis edin, liman ve hava sahasında “askerî nitelikli yük” tanımlarını mevzuatınıza yazın” dediler. İspanya modeli, metnin ve mekanizmanın birlikte ilerlediğinde sonuç verdiğini gösteriyor.
Yardım filoları, tahliye konvoyları ve sahra hastaneleri için donanma/sahil güvenlik refakati ve diplomatik notalarla koruma şemsiyesi tesis edilebilir. İspanya örneği bunun AB içinde bile mümkün olduğunu gösteriyor.
Şahıs-bazlı yaptırımların caydırıcılığı, sembolik etkisi büyüktür, hukukî dayanak açık yazıldığında dış baskıyı da yönetilebilir kılar. İspanya bunu da yaptı.
Eylül ayı boyunca Madrid’in attığı adımlar “ulusal egemenlik araçlarını” kullanarak Gazze’deki insani krize karşı somut sonuç üretme iradesini gösterdi, Washington’un rahatsızlığına rağmen geri adım atmadı. Bu tutum, yalnızca Avrupa içi bir istisna değil, aynı zamanda İslam dünyası başkentleri için uygulanabilir bir “politika şablonu” sunuyor, kınama dilinden icra hukukuna geçişin mümkün ve etkili olduğunu kanıtlıyor.
KAYNAKLAR
https://www.aljazeera.com/news/2025/9/8/spain-imposes-total-arms-embargo-on-israel-to-stop-genocide-in
https://www.aa.com.tr/en/europe/spain-approves-full-arms-embargo-on-israel-warns-netanyahu-over-gaza-killings/3696141
https://english.elpais.com/spain/2025-09-08/spains-pm-announces-total-arms-embargo-on-israel-and-labels-attacks-on-palestinians-genocide.html
https://elpais.com/espana/2025-09-23/el-decreto-para-el-embargo-de-armas-a-israel-incluye-excepciones-puntuales-por-intereses-nacionales.html
https://cadenaser.com/nacional/2025/09/23/el-gobierno-aprueba-el-decreto-ley-que-refuerza-el-embargo-de-armas-a-israel-cadena-ser/
https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-866795
https://www.timesofisrael.com/spain-cancels-major-arms-deal-with-israel-amid-gaza-backlash/
https://www.jpost.com/israel-news/politics-and-diplomacy/article-866892
https://www.reuters.com/world/middle-east/spains-pm-says-he-will-send-warship-protect-gaza-aid-flotilla-2025-09-24/
https://www.reuters.com/world/middle-east/flotilla-gaza-poses-no-threat-israel-spanish-minister-says-2025-09-25/
https://www.aljazeera.com/news/2025/9/15/spanish-pm-calls-for-israels-ban-from-sporting-events-over-gaza-genocide
https://www.aljazeera.com/sports/2025/9/11/spanish-minister-calls-israels-sport-participation-double-standards
https://apnews.com/article/spain-israel-un-gaza-palestinian-us-twostate-f46ed742e69c2ad545b3544a1fb12b4f