Günümüzde gitgide yaygınlaşan kötü hasletlerden birisi de
iftira atmak. Peki, nedir bu iftira atmak hastalığı Öncelikle kelimenin
anlamını kavrayalım. İftira kelimesi firye mastarından türemiş bir kelimedir.
Firyenin anlamı ise yalan söz uydurma dır. Şu halde iftira, çamur atma yalan
isnat etme gibi anlamlara tekabül eder.
Psikolojide kişilerin geliştirdiği savunma mekanizmaları
vardır. Bunlardan birisi de yansıtma . Bugünkü konumuza dâhil olacağından
yansıtma mekanizmasını da kısaca açıklayalım. Kişi hoşnut olmadığı bir durum
karşısında kendisini temize çıkartmak için var olan kötü durumu karşı tarafa
aktarır. Başarısızlığın ardında bir bahane sunar. Bu sunuşta kesinlikle karşı
taraf suçludur. Bir diğer yönelim de kendi yaptığı suçu başkasına atmaktır.
Örneğin kopya çeken bir öğrencinin kopyayı çektiği arkadaşı için bu arkadaş
benden kopya çekti diyerek kendisini aklaması bir yansıtmadır.
Son olarak narsisistik kişilik bozukluğuna değinip
konumuza başlayalım. Narsisistik kişilik bozukluğu kişinin kendisini herkesten
üstün gördüğü bir durum. Bu kişiler olmayan başarıları ile sürekli övünür ve
çevreden övgü duymayı isterler. Etraflarındaki insanları kendilerine övgü
yağdırdığı müddetçe arkadaşlığında tutar ve bu bitince o kişilerle bütün
ilişkilerini keserler. Megaloman olarak da bilinen bu insanlar eleştirilere
karşı çok duyarlıdır fakat kötü söylemlerden asla etkilenmezler. Yalnızca
kendileri hakkında ne kadar beğeninin bulunduğunu bilmek için eleştirileri
önemserler aksi durum ise onlar için hiç mühim değildir. Olumsuz eleştirilerden
kesinlikle etkilenmezler.
İftira olmayan bir durumu karşı tarafa yakıştırmaktır. Bu
gerek iffet için gerekse kişinin davranışları için yapılabilir. Özellikle
topluma mâl olmuş insanlar iftiraya hedeftir. Zira kişileri itibarsızlaştırma
çabası iftira ile mümkündür.
Bilinçaltında bulunan bastırılmış öfke karşı tarafa bir
şekilde aktarılır. Kendi hayatının çok
kirli olduğunu düşünen kişiler karşılarına temiz hayat süren birisi çıkınca delirecek
gibi olurlar. Böyle durumlarda yapılacak en adice ve kolay şey karşı tarafa
iftirada bulunmaktır. Örneğin iffetli bir kıza fuhuş yaptığını ima etmek. Bu
tür yalan haberleri her yere yaymak. Sevdiği kızı terk eden adamın, soranlara
beni terk etti diyerek vicdanını rahatlatması. Dini bilgiler üzerine ihtimal
ile konuşulamaz din kesin bilgidir diyen birisine din için bilmiyorum ama
şöyle olabilir dedi diyerek iftirada bulunmak. İftiranın türleri saymakla
bitmez peki ne oluyor da bu insanlar iftira atıyorlar
Kendilerinin sahip olmak istedikleri bir konumda şayet
siz varsanız narsisistik kişilik bozukluğu olanlar sizin birinci düşmanınızdır.
Onların en sık başvurduğu yöntem olmayanı olmuş kabul etmek olduğundan
iftirada bulunmak da onlar için normal bir durumdur. Yansıtma mekanizması ile
eşlik eden bu hâlde iftira atan esasında kendisinde bulunan bir durumu karşı
tarafa yükler. Örneğin gençliğinde gayri meşru bir ilişki yaşamış ve bunu utanç
olarak görmüşse temiz bir insan onu rahatsız edeceğinden o temiz insana bu
iftirayı atarak kendisini mutlu eder. Ya da kendi başına gelse felaket sayabileceği
bir hâli intikam almak istedikleri için uydurur. Bilmiyorsan konuşma der çünkü
kendisi bilmiyordur. Boş bir insansın der zira kendisi boştur. Hatta belki
matematikten nefret ediyordur da bu sebeple matematik hocasının ardından
küfürleri yağdırıyordur. Adamcağızın suçu ne bunu düşünmez.
Benzer şekilde kendisine iyilik ve yardımda bulunulan bir
fakir de sırf hasetliği ve kıskançlığı yüzünden size iftirada bulunabilir.
Nereden geliyor bu paranın musluğu seni geçende şöyle görmüşler diyerek olmayan
bir durumu size isnat eder. Kendi gurur ve egosu tavan yapmış olan bu
narsisistik kişilik bozukluğu olan insan, fakirliğini onur kırıcı bulmakta ve
sizin yardımla onu ezdiğinizi düşünerek vehme kapılmakta savunma mekanizması
olarak da iftira ile sizi alt etmektedir. Kısacası sizi o ezmekte böylece
vicdanını kendince rahatlatmaktadır.
Kulaklarımızı kapatıp yolumuza bakalım vesselam.