Afrika’daki krizlerin sebebi sömürge

Etiyopya ve Sudan arasındaki sınır çatışması endişe verici noktalara ulaştı. Millî Gazete’ye konuşan İNSAMER Afrika Uzmanı Dr. Serhat Orakçı, “Sömürgeciliğin bıraktığı yapay sınır sorunu ülkeler arasında hâlâ kriz oluşturmaya devam ediyor” dedi.

Afrika Kıtası’nın en yoğun Müslüman nüfusa sahip ülkelerinden Etiyopya ve Sudan arasındaki sınır çatışması endişe verici noktalara ulaştı. Etiyopya hükümetinin geçtiğimiz aylarda Tigray bölgesine başlattığı askeri operasyonların sonucu olarak, Etiyopya-Sudan sınırında sınır ihlalleri baş gösterdi. Sudan ordusu sınırını korumak için askeri birliklerini seferber etti. Çok sayıda sivilin hayatını kaybettiği, bölgede yoğun bir askeri hareketliliğin yaşandığı olayların gidişatı endişeyle takip ediliyor. İki ülke arasında krize yol açan sınır sorununu İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER) Afrika Çalışmaları Uzmanı Doktor Serhat Orakçı ile konuştuk.

“TİGRAY KRİZİNİN YANSIMASI OLARAK GÖRÜLEBİLİR”

Etiyopya’da yaşanan Tigray krizinin Sudan sınırına da yansıdığını belirten Orakçı, “Etiyopya’da bir kaç aydır Tigray sorunu baş gösterdi. Etiyopya ordusu, Tigray eyaletini yöneten bölgesel yönetimi askeri operasyonla devirdi. Taşlar yerinden oynadı. Bununla birlikte uzun yıllardır Sudan ve Etiyopya arasında Faşaga sorunu var. Faşaga bölgesi Sudan sınırları içinde kalan bir yer ama Etiyopyalı çiftçilerin burada tarım faaliyetleri yapmasına müsaade ediliyor. Bu sorun bu güne dek Sudan ve Etiyopya arasında ılımlı bir politika ile çözüme kavuşturuluyordu. Tigray sorunu büyüyünce Sudan, Faşaga’daki askeri kontrolü sıklaştırdı. Bazı Tigray militanlarının Faşaga bölgesine kaçmaları ve Etiyopya ordusunun militanları kovalarken Sudan sınırlarına yaklaşması böyle bir krizin oluşmasına neden oldu.” ifadelerini kullandı. 

“AFRİKA BİRLİĞİ’NİN SINIRLARLA İLGİLİ KATÎ KARARLARI VAR”

Sudan ve Etiyopya arasındaki sınır sorununun olası etkilerine ilişkin öngörülerini paylaşan Dr. Serhat Orakçı  “ Faşaga sorunu Afrika’nın birçok bölgesinde olduğu gibi tipik bir sömürge kalıntısı sınır sorundur. Bu sınır değişmez. Çünkü 1963 yılında Afrika Birliği’nin kıta genelinde mevcut sınırların koruması ile ilgili çok önemli katî kararları var. Etiyopya’nın Sudan sınırındaki Faşaga bölgesini kendi topraklarına katması söz konusu olamaz. Zira Afrika Birliği’nin merkezi Etiyopya’dır. İki ülke arasında diplomatik kanallarla çözüm bulunacak ve savaşa sürükleyecek bir durum oluşmayacaktır. Zaten Tigray sorunuyla uğraşan Etiyopya hükümetinin Sudan’ı karşısına alarak yeni bir cephe açması akıllıca bir devlet politikası olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

SÖMÜRGECİLİĞİN BIRAKTIĞI YAPAY SINIR SORUNU

Etiyopya ve Sudan arasındaki sınır sorununun tarihi boyutunu anlatan Dr. Serhat Orakçı, “Bu sınırın oluşumu 1900’lü yılların hemen başlarında yapılan anlaşmalara dayanıyor. O dönemde Sudan adına sömürgeci İngilizler söz sahibiydi. Bu sınırları İngilizler çiziyor. Modern devletlerin sınır algılamaları ile geleneksel toplumların sınır anlayışları farklıdır. Halk için sınır, hayvanlarını otlattıkları yerler, su kaynakları, geçiminin sağlayacakları yolları ifade eder. Fakat sömürgeciler sınırlara hâkimiyetlerini koruma alanları ve vergi alabilecekleri topraklar olarak bakarlar. Etiyopya-Sudan sınırındaki krizin kökeni sömürge anlayışına dayanıyor” diye konuştu.