Emekli ikramiyesinin ne olduğu, kimlere verildiği ve ne kadar verildiği birçok kişi tarafından araştırılmaktadır. Emekli ikramiyesi, uzun çalışma hayatının sonunda kamu görevlilerine ödenen toplu bir paradır. Pek çok memur, doğal olarak emekliliğe yaklaşırken toplu ödemeler üzerine planlar yapmaya başlar. Özel sektörde çalışan kişilerde ise bu durum tamamen farklıdır. Sadece kamu personelleri için geçerli olan emekli ikramiyesi, özel sektör çalışanlarında kıdem tazminatı olarak geçmektedir. Bu durumda özel sektörde çalışan ve emekliliği için işinden ayrılan kişilere, işverenleri tarafından kıdem tazminatı ödenir.
Emekli ikramiyesi ödemesi çalışma hukukundan kaynaklanan bir ödeme unsuru olmasına rağmen, memurlar için bir sosyal güvenlik yardımı olarak kabul edilmiş ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile düzenlenmiştir. 2008 yılının ekim ayından önce göreve başlayan memurların emekli ikramiyeleri, 5434 sayılı kanunun seksen dokuzuncu maddesi kapsamında hesaplanıp, ödenmektedir. Bu tarihten sonra görevine başlayan kişilerin ikramiyeleri ise aynı kanunun ek seksen ikinci maddesine göre hesaplanıp, ödenmektedir. Her iki grup kamu personeli için de ikramiyenin hesaplanması ve ödeme esasları aynıdır.
EMEKLİ İKRAMİYESİNDE 30 YIL SINIRI
Emekli ikramiyesine dair en çok merak edilen bir diğer soru ise otuz yıl sınırının olup olmadığıdır. Memurlar otuz yıldan fazla çalışabilseler bile en fazla otuz yıllık hizmetleri için ikramiye alabiliyorlardı. Fakat Anayasa Mahkemesi, 2014 yılında 5434 sayılı kanunun ilgili hükmünü iptal etmiştir. Böylece memurların hizmet süresi kaç yıl ise tamamı için ikramiye alabilmesinin de önü açılmış oldu. Fakat iptal kararından önce emekli olmuş ve otuz yıldan fazla hizmeti olan memurlar, fazlaya dair ikramiyelerini alabilmek için dava yoluna gitmiştir.
Memurların emekli ikramiyesine esas süre hesaplanırken, fiilen görev yaptıkları süreler ve var ise fiili hizmet süresi zammı toplamı dikkate alınır. Ancak itibari hizmet süresi ikramiye hesabında dikkate alınmaz.
EMEKLİ İKRAMİYESİ NE KADAR?
Emekli ikramiyelerinin tutarları, kişinin çalıştığı kuruma ve derecesine göre değişiklik göstermektedir. Kamu görevlilerinin her biri aynı emekli ikramiyesini almamaktadır. İkramiyelerin hesaplanmasında kişilerin hangi tarihte göreve başladıkları ve kaç yıl boyunca fiili olarak görevlerinde bulundukları dikkate alınmaktadır. Bunun yanı sıra yıllara göre değişen katsayılarda yine emekli ikramiyesi hesaplama formüllerinde yer alır.
EMEKLİ İKRAMİYESİNİN NE KADAR OLDUĞU NASIL ÖĞRENİLİR?
Milyonlarca kişi emekli olması halinde ne kadar emekli ikramiyesi alacağını merak etmektedir. İkramiye tutarları, kişilerin işe başlama tarihi, sigorta başlangıçları, aktif olarak kamuda görev aldıkları süre, kadın ve erkek olmalarına göre değişiklik göstermektedir. Doktorlar ile öğretmenlerin bu duruma göre alacakları emekli ikramiyeleri birbirinden farklı olacaktır. Aynı zamanda emekli olunacak yıl için belirlenen katsayılar da yine emekli ikramiyelerinin belirlenmesinde kullanılan formülün en önemli etmeni olarak karşımıza çıkmaktadır.
Emekli ikramiyelerinin hesaplanması ve öğrenilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun resmi internet sitesi kullanılabilir. Aynı zamanda e-devlet sistemi üzerinden de yine emekli ikramiye tutarları öğrenilebilir. Bunun için kişilerin e-devlet şifresine ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına ihtiyacı vardır. E-devlet şifresinin olmaması halinde ise en yakın PTT şubelerine başvurularak, e-devlet platformuna girmek için şifre talep edilebilir. Devlet tarafından belirlenen şifre ücreti ödendikten sonra e-devlet şifresi kullanıma açılmaktadır. Bunun yanı sıra tüm emeklilerin bir de bayram ikramiyesi hesaplarına yılda iki kez olacak şekilde aktarılmaktadır.
