“Kısa” ama zehirden farksız!

Konunun psikolojik, toplumsal ve ahlâken sakıncalarını ortaya koyan uzmanlar, bu “yeni nesil” bağımlılığın toplumu tehdit ettiğini belirtiyorlar.

Konuya ilişkin Millî Gazete’ye değerlendirmelerde bulunan Uzman Psikolog Gülten Demirdöven, “Sosyal medya topyekûn zararlıdır demek doğru değil ama bu, sosyal medyanın büyük bir anlamda faydasız olduğu gerçeğini değiştirmez. İnsanlar saatlerce ekrandan o kısa ve anlamsız videoları izliyor ama bir de o videoları üreten insanlar var. Bazen önümüze düşüyor, görüyoruz. TikTok’ta öyle saçma hareketler yapan yetişkinler var ki, korkunç bir olay. Normal bir insan, kimsenin kendisi hakkında kötü bir şey düşünmesini istemez. Ancak bazı sosyal medya içeriklerinde insanlar, adeta aşağılanmak istiyor” dedi.

“KISA SÜRELİ BİR İZLEME ALGISI ORTAYA ÇIKIYOR”

Uzman Psikolog Kerem Gümüş ise, “İnsan neyi denetimsiz ve bilinçsiz yaparsa olumsuz etkilenir. Sosyal medyanın bilinçsiz kullanımı da davranışsal bağımlılığa yol açıyor. Davranışsal bağımlılık da önce psikolojik ve sosyolojik, sonra da fizyolojik rahatsızlığa yol açıyor. Dijital bağımlılığı tetikleyen bu kısa videolar da siz tıklamasanız bile oynamaya ve değişmeye devam ediyor. Bu, adeta bir hipnoz diyebiliriz. Nasıl olsa 5 saniye, 10 saniye, 1 dakika diye kısa süreli bir izleme algısı ortaya çıkıyor. Ancak insanlar, saatlerini bu videoları izleyerek geçiriyor” diye konuştu.

Sosyal medyanın giderek yaygınlaşmasıyla birlikte ekran bağımlılığı da ciddi bir tehlike haline gelmeye başladı. Son yıllarda ortaya çıkan ve sanal ortamda bir zehir gibi yaygınlaşan kısa video içerikleri, TikTok, Instagram ve YouTube başta olmak üzere birçok sosyal medya uygulaması insanları hipnotize ediyor. Öyle ki 2023 yılında yapılan bir sosyal medya araştırmasında, nüfusun yüzde 80’inden fazlasının sosyal medya kullandığı Türkiye’de, günlük ortalama internet kullanım süresi 7 saat 24 dakika. Tabii bu oranda sosyal medya uyuşturucusu olan kısa videoların payı büyük. Gerekli gereksiz birçok bilgi ve özellikle de saçma görüntülerle beyni adeta çöplük haline getiren kısa video izleme alışkanlığının neden olacağı sorunları alanında uzman psikologlarla konuştuk…

“İNSANLAR, ELLERİNDEKİ TELEFONA GÖRE HAYATLARINI DÜZENLEMEYE BAŞLADI”

Uzman Psikolog Gülten Demirdöven, sosyal medyanın yaygınlaşmasından sonra insanların birbiriyle olan iletişiminin değiştiğine vurgu yaparak, “Sosyal medya topyekûn zararlıdır demek doğru değil ama sosyal medyanın büyük bir anlamda faydasız olduğu gerçeğini değiştirmez. İnsanlar artık kendilerini kişisel profilleriyle ifade ediyor. Kişilik bozukluğuyla doğru orantılı giden bir süreç yaşıyoruz. Çünkü artık insanlar ellerindeki telefona göre hayatlarını düzenlemeye başladı. Yakın zamana kadar sadece boş vakit öldürmek için kullanılan sosyal medyanın kullanım şekli endişe verici. Öyle ki şimdi toplumda düzensiz aileler ve sorunlu çocuklar görmemiz de bu nedenle gayet doğal bir hal aldı. Artık doğru ebeveyn olma profili de değişmeye başladı” ifadelerini kullandı.

“BİR DE O VİDEOLARI ÜRETEN İNSANLAR VAR”

Toplumda ölçülü olmanın ortadan kalktığını belirten Gülten Demirdöven, “Sosyal medya kullanımında da artık bir ölçüsüzlük var. Bu sadece çok fazla telefon kullanmak anlamında değil. Sosyal medya kullanma şekliyle de alakalı. Tamam, insanlar saatlerce ekrandan o kısa ve anlamsız videoları izliyor ama bir de o videoları üreten insanlar var. Bazen önümüze düşüyor görüyoruz, TikTok’ta öyle saçma hareketler yapan yetişkinler var ki, korkunç bir olay. Normal bir insan kimsenin kendisi hakkında kötü bir şey düşünmesini istemez. Ancak sosyal medya içeriklerinde insanlar adeta aşağılanmak istiyor. Böyle içerikleri sürekli izleyen insanın da gerçeklik algısı bozuluyor. Bu konu hakkında söylenecek çok şey ama devletin acil bir şekilde TikTok ve benzeri sosyal medya uygulamalarına karşı önlem alması gerekiyor” şeklinde konuştu.

“KISA VİDEO ÖZELLİĞİ BİLEREK SİSTEMATİK BİR ŞEKİLDE HAZIRLAMIŞ”

Uzman Psikolog Kerem Gümüş ise sosyal medyanın bağımlılık yönüne dikkat çekerek, “İnsan neyi denetimsiz ve bilinç yaparsa olumsuz etkilenir. Sosyal medyanın da bilinçsiz kullanımı da ne yazık ki davranışsal bağımlılığa yol açıyor. Davranışsal bağımlılık da önce psikolojik ve sosyolojik sonra da fizyolojik bağımsızlığa yol açıyor. Dijital bağımlılığı tetikleyen bu kısa videolar da siz tıklamasanız bile oynamaya ve değişmeye devam ediyor. Bu adeta bir hipnoz diyebiliriz. Nasıl olsa 5 saniye, 10 saniye, 1 dakika diye kısa süreli bir izleme algısı ortaya çıkıyor. Ancak insanlar saatlerini bu videoları izleyerek geçiriyor. TikTok ve YouTube’daki kısa video özelliği bilerek sistematik bir şekilde hazırlamış. İnsanlar sürekli bu videolara maruz kalınca dopamin seviyesinde değişiklik yaşanıyor. Dışardan alınan bu dopamin de bir bağımlılık sorununu ortaya çıkartıyor” diye konuştu.

“İNSANLAR, İZLEDİĞİ FENOMENE UYUM SAĞLAMAK ZORUNDAYMIŞ GİBİ HİSSEDİYOR”

Kerem Gümüş, sürekli kısa video izleme alışkanlığının kaygı bozukluğu ve özgüven sorunlarına neden olabileceğinin altını çizerek, “Sosyal medyanın insanların gerçeklik algısını bozmasından kaynaklı olarak insanlar kendini yetersiz hissedebiliyor. Özellikle de sosyal medya fenomenlerinin güzelliği, yaşam tarzı ve lüks kullanımı olumsuz bir örnek oluşturuyor. İnsanlar belli bir süre sonra izlediği fenomene uyum sağlamak zorundaymış gibi hissediyor. Tabii şartlar dâhilinde izlediği videolardaki hayatı yaşayamayan insanlarda yetersizlik hissi oluşuyor. Özetle teknoloji bir insanın hayatını daraltıyorsa zarar vermeye başlamıştır. O yüzden sosyal medyayı belli bir ölçüde, belli bir bilinçle kullanmanın faydası var” açıklamalarında bulundu.