Daha önce 13 büyükşehirde uygulanan gerçek usulde vergilendirme, kalan 17 büyükşehri de kapsayacak şekilde genişletiliyor. Böylece Türkiye’deki 30 büyükşehrin tamamında aynı işi yapan esnaf aynı vergi rejimine tabi olacak. Ticari taksi, dolmuş, minibüs ve otobüs gibi şehir içi yolcu taşımacılığı yapan esnaf bu uygulamanın odağında yer alıyor. Yeni düzenlemeyle birlikte bu gruplar basit usulden çıkarılarak gerçek usulde vergilendirilecek. Bu kapsamda KDV, gelir vergisi ve stopaj gibi ek yükümlülükler devreye girecek. Vergi yapısındaki farklılıklar bu şekilde yeniden tanımlanmış olacak.
İstisnalar hangi kriterlere bağlı?
Büyükşehir sınırları içinde yer almasına rağmen nüfusu 30 binin altında olan ilçelerde faaliyet gösteren mükellefler basit usulde kalmaya devam edebilecek. Nüfus ölçütü bu noktada belirleyici unsur olarak kullanılıyor. Büyükşehirlerde mahalle statüsüne dönüşen ve nüfusu 2 binin altında kalan bazı köy ve beldelerde faaliyet gösteren mükellefler de basit usulden yararlanabilecek. Böylece istisnalar coğrafi konumdan ziyade nüfus büyüklüğü temelinde şekilleniyor. Bu yapı basit usul ve gerçek usul arasındaki ayrımı netleştiriyor. Uygulamanın kapsamı açık ifadelerle belirlenmiş durumda.
Kayıt ve beyan süreçlerinde hangi yöntemler kullanılacak?
Gerçek usule geçecek mükelleflerin kayıt, defter ve beyanname işlemleri Defter Beyan Sistemi üzerinden yürütülecek. 1 Ocak 2026’dan itibaren bu işlemler meslek odaları ve birlikler aracılığıyla da yapılabilecek. Böylece idari süreçlerde elektronik sistemlerin kullanımı yaygınlaşacak. Kayıtların standart şekilde tutulması sağlanacak. Esnaf için yeni yükümlülüklerin yanında teknik süreçler de yeniden düzenlenecek. Sistem değişikliği mali ve idari boyutları birlikte içerecek.
Aynı dönemde hayata geçecek diğer düzenlemeler neler?
2026 yılıyla birlikte oyuncak ithalatında imalatçı ve ithalatçı bilgileri zorunlu hale getirilecek. Yeni kurulacak şirketler için Elektronik Ticari Defter Sistemi uygulanacak. Yerli katkı oranı yüzde 51’in altında olan ürünler için “yerli katkı oranı raporu” hazırlanacak. Amatör balıkçılık yapanlar için Amatör Balıkçı Belgesi zorunluluğu getirilecek. Tüm bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde özellikle büyükşehirlerde faaliyet gösteren esnafın mali yükümlülüklerinde önemli değişiklikler ortaya çıkacak. 2026 yılı bu yönüyle yeni bir mevzuat dönemini ifade edecek.