Dul ve yetim aylığı, eşini veya anne-babasından birini kaybeden kişilere devlet tarafından sağlanan bir sosyal güvenlik hakkıdır. Bu aylık, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın belirlediği kriterlere göre ödenir. Bu aylık sayesinde, sigortası veya malı olmayan kişilerin hayatlarını sürdürebilmeleri kolaylaşır.
Peki, dul ve yetim aylığı almak için hangi şartlar gerekir? Dul ve yetim aylığı ne kadar ve ne zaman ödenir? Boşanan kadınlar dul maaşı alabilir mi? İşte, bu soruların cevapları…
DUL VE YETİM AYLIĞI NEDİR?
Dul ve yetim aylığı eşini veya anne-babasından birini kaybeden kişilere, vefat eden sigortalının hak ettiği aylığın belli bir oranının ödenmesidir. Bu oran, hak sahiplerinin sayısına ve durumuna göre değişir. Örneğin, eşi ölen bir kişiye çocuğu yoksa %75, çocuğu varsa %50 oranında dul aylığı bağlanır. Çocuklara ise %25 oranında yetim aylığı bağlanır. Bu aylık, sigortalının ölümünden sonra başlar ve hak sahibinin ölümüne, evlenmesine veya başka bir sebeple aylık almaya hak kazanmasına kadar devam eder.
DUL VE YETİM AYLIĞI ALMAK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR?
Dul ve yetim aylığı almak için hem vefat eden sigortalının hem de hak sahibinin bazı şartları yerine getirmesi gerekir. Bu şartlar, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun resmi internet sitesinde yayınlanmıştır. Güncel olarak, dul ve yetim aylığı almak için gerekli şartlar şunlardır:
- Vefat eden sigortalının, ölüm tarihinden önce en az 1800 gün yaşlılık, malullük ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması veya 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı olup, borçlanma hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunması ve toplamda en az 900 gün prim ödemiş olması gerekir.
- Hak sahibinin, vefat eden sigortalının eşi, çocuğu, ana-babası veya kardeşi olması gerekir.
- Hak sahibinin, vefat eden sigortalıdan dolayı aylık almaya hak kazanmış olması gerekir. Yani, sigortalı vefat etmeden önce yaşlılık, malullük veya vazife malullüğü aylığı alıyorsa veya bu aylıklardan birine hak kazanmışsa, hak sahibi de dul veya yetim aylığı alabilir.
- Hak sahibinin, kendi sigortalılığı veya başka bir sebeple aylık almıyor olması gerekir.
- Hak sahibinin, kendi adına çalışan sigortalılardan olmaması gerekir. Yani, hak sahibi 4/1-b (Bağ-Kur) veya 4/1-c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olmamalıdır. Eğer hak sahibi bu kapsamlarda sigortalıysa, dul veya yetim aylığı alamaz. Ancak, hak sahibi yabancı bir ülkenin mevzuatına göre sigortalıysa, bu durum dul veya yetim aylığı almasına engel değildir.
BOŞANAN KADINLAR DUL MAAŞI ALABİLİR Mİ?
Boşanan kadınlar, eşlerinden değil, ancak babalarından dul maaşı alabilirler. Ancak bunun için de bazı şartlar vardır. Boşanan kadınların, babalarından dul maaşı alabilmeleri için şu şartları taşımaları gerekir:
- Boşanan kadınlar SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı kapsamında sigortalı olmamalıdırlar. Eğer bu kapsamlarda sigortalıysalar, dul maaşı alamazlar.
- Boşanan kadınların, kendi sigortalılıklarından dolayı bir aylık veya gelir almamaları gerekir. Yani, boşanan kadınlar, kendi sigortalılıklarından dolayı yaşlılık, malullük veya vazife malullüğü aylığı almıyorsa veya başka bir kanun kapsamında aylık almıyorsa, dul maaşı alabilirler.
- Boşanan kadınların, babalarından dul maaşı alabilmeleri için evli olmamaları veya dul kalmış olmaları gerekir. Yani, boşanan kadınlar, tekrar evlenmemiş veya evlendikten sonra tekrar boşanmış veya eşlerini kaybetmiş olmalıdırlar. Eğer tekrar evlenmişlerse, dul maaşı alamazlar.