Bilindiği gibi kız ve erkeklerdeki ergenlik dönemi, pek
çok değişikliklerin yaşandığı bir
dönemdir.
Bu değişiklikler içerisinde, zihinsel değişim in yeri
ayrı ve özeldir.
Bu güne kadar en çok araştırma yapılmış olan yeteneklerin
başında zekâ değişimi geliyor.
Bununla beraber, zekânın nasıl bir yetenek olduğu hâlâ
tartışılmaktadır.
En geniş anlamı ile zekâ bir genel zihin gücü olarak
tanımlanıyor.
Zekânın çevre şartlarından az çok bağımsız olduğu da
ileri sürülmektedir.
Erken ergenlik dönemindeki duygusal ve zihinsel değişimler diğer
değişimler kadar göze çarpmayabiliyor.
Ancak bu dönemde en az fiziksel ve sosyal gelişim kadar
önemli zihinsel gelişimler de yaşanıyor.
Bu dönemde gençlerin düşünme, mantık yürütme ve öğrenme
biçimlerinde hızlı değişimler gerçekleşiyor.
***
Ergenlik döneminde değişen hormonal yapı, bütün duyguları
harekete geçiriyor ve gençlerin bünyelerinde büyük değişimlere yol açıyor.
Düşünce yapısı genç ergenlerin ruh durumlarında baş
kaldırmalara, öfkelenmelere, somurtmalara, özel yaşam talebinin artmasına ve
isyanlara neden olabiliyor.
11 yaşından sonra başlayan ve mantıksal düşünmenin
yetişkinler düzeyine eriştiği bu döneme formel işlemsel dönem adı veriliyor.
Bu evrede çocuklar görüşlerini haklı gösterebilecek
düşünce kurallarını ve mantık yollarını bulmaya başlıyorlar.
11 yaşından sonra ergenin düşünce yapısında meydana gelen
önemli değişikliklerden biri de, kendinden küçük çocuklara göre daha soyut
düşünebilmesidir.
Zekânın ergenlik çağına kadar hızla geliştiği, 15 16
yaşlarında doruğa ulaştığı, 20 yaşına kadar yavaş bir gelişme gösterdiği kabul
edilmektedir.
Bu dönemde ergen benmerkezciliği öne çıkan ve herkesin
ona dikkat ettiği gibi bir düşünce biçimi görülür.
Bu düşünce biçimi yüzünden ergen herkesin ona baktığını,
onu gözlediğini düşünür ve kendini sürekli olarak sahnede hisseder.
***
Ergenlikte zihinsel gelişim belirtileri:
Ergen bu dönemde
kendini tanıma ve anlamaya çalışır.
Kendine yönelik
düşünceleri yoğunlaşır.
Nasıl birisi
olmaya layığım gibi sorularla kendini tanımaya çalışır.
Kendisi ve
seçeceği meslek hakkında hayaller kurar.
Yeteneklerini
sergilemek için arayışlara girer.
Yoğun bir gelecek
kaygısı yaşar.
Kendi
düşüncelerinin haklılığı için yoğun çaba sarf eder.
Düşüncelerinin
dikkate alınmalarını ister, alınmayınca da karşı koyar.
Uzun uzun düşler
kurar, bu yüzden sık sık dalgın oldukları gözlenir.
***
Ergenlikte duygusal gelişimin belirtileri:
Ergen sevmek ve
sevilmek ister.
Duygularını
kontrol altında tutamaz.
Şiddete yönelik
duyguları öne çıkar.
Sinirlenme,
öfkelenme, bağırma ve karşı koyma gibi davranışları sıkça gösterir.
Bu dönemde
sigaraya, alkole ve olumsuz davranışlara özlem duyar.
Duygusal ve
toplumsal değer çatışmaları yaşar.
Birçok kural ve
değerleri saçma ve anlamsız bulur.
Bir guruba katılma
özlemi duyar.
Küçük kusurları ve
olayları oldukça büyütür.
Kızlar,
erkeklerden daha erken duygusal olgunluğa ulaşır ve kendilerini kontrol
ederler.
Sevgi, ergenin en
çok ihtiyaç duyduğu duygudur.
Bu dönemde aşırı
hayal kurma ihtiyacı duyar.
Ergen duygularını
arkadaşlarıyla paylaşmak ister.
Ergen, yaşadığı
olumsuzlukları ağlayarak, bağırarak, el-kol hareketleriyle ortaya koyar.