Emekli nüfusun artan ihtiyaçları, bakanlıkların programlarını sürekli güncellemesini gerektiriyor. Sunulan hizmetlerin aynı anda büyümesi, emeklilere sunulan fırsatları hem ekonomik hem sosyal yönden genişletiyor. Tüm düzenlemeler, ileri yaş gruplarının karşılaştığı sorunları azaltmayı ve sağlık-bakım süreçlerini iyileştirmeyi hedefliyor. Planlama aşamasından uygulamaya kadar her adımda vatandaşlara erişim kolaylığı sağlanması amaçlanıyor.
Üç bakanlığın ortak yürüttüğü programların temelinde gelir güvencesinin sürdürülmesi bulunuyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler emekli aylıklarının enflasyon ve refah payı ile artırılmasını içeriyor. Bayram ikramiyelerinin yıllık toplam 6 bin liraya yükseltilmesi, gelir desteğinin güçlendirildiği önemli başlıklardan biri olarak öne çıkıyor. 2025 yılı için ek artış seçeneklerinin değerlendirmeye alınması bu sürecin devam ettiğini gösteriyor. Bankalarla imzalanan protokoller sayesinde emeklilere verilen promosyonlar yükseliyor ve en düşük emekli aylığının periyodik olarak güncellenmesi sürüyor. Ayrıca maaşa ek ödeme uygulamasıyla farklı gelir gruplarının desteklenmesi devam ediyor. Bankaya gidemeyen emeklilere sağlanan “evde maaş” hizmeti, ödeme süreçlerini kolaylaştırıyor ve bu hizmet Alo 170 hattındaki öncelikli işlem imkânıyla destekleniyor.
Kapsamlı sağlık taramaları nasıl uygulanıyor?
Sağlık Bakanlığı, emekli ve yaşlı nüfusa odaklanan sağlık modelinde koruyucu hizmetleri temel alıyor. KETEM merkezlerinde meme, kolon ve rahim ağzı kanserlerine yönelik ücretsiz taramaların yıllardır düzenli yapılması bu yaklaşımın önemli bir parçası. Aile hekimliği birimlerinde hipertansiyon, diyabet ve KOAH gibi kronik hastalıkların sürekli izlenmesi sağlık yönetimini güçlendiriyor. Ayrıca 65 yaş üstü bireyler için çok yönlü yaşlı değerlendirmeleri 20’den fazla parametre üzerinden gerçekleştiriliyor ve bu değerlendirmeler risklerin erken tespit edilmesini sağlıyor. Evde Sağlık Hizmetleri sistemi ise evden çıkamayan, yatağa bağımlı veya ağır kronik hastalığı bulunan kişilere ev ortamında muayene, pansuman, enjeksiyon ve numune alımı gibi hizmetler sunuyor. Rapor ve reçete yenileme işlemleri gerektiğinde e-Rapor sistemi üzerinden tamamlanıyor. Protez-ortez, işitme cihazı ve solunum cihazı gibi medikal ekipmanların bedelinin SGK tarafından karşılanması sağlık desteklerinin mali yönünü güçlendiriyor.
Sosyal yardımlar hangi grupları kapsıyor?
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının destek programları, emekli, yaşlı ve engelli bireylerin ihtiyaçlarına göre farklı başlıklarda şekilleniyor. 2002 yılında 24 lira düzeyinde olan yaşlı ve engelli aylıkları, 1 Temmuz–31 Aralık 2025 döneminde yaşlılarda 5 bin 390 liraya yükseldi. Engelli aylıkları ise engellilik oranına göre 4 bin 302 ila 6 bin 454 lira arasında değişiyor. Bu ödemeler, sosyal güvencesi olmayan veya gelir düzeyi belirli sınırların altında kalan bireylere sunuluyor. Ayrıca engelli yakını aylığı, özel gereksinimli çocukların günlük bakımını üstlenen kişilere sağlanıyor ve bu destek ailelerin bakım yükünü hafifletiyor. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla engellilerin ihtiyaç duyduğu araç ve ekipmanlar temin ediliyor. Her yaş grubuna uygun sosyal hizmet modelleri geliştirilerek bakım süreçleri daha ulaşılabilir hale getiriliyor.
Evde bakım ve huzurevi modelleri nasıl çeşitlendi?
Huzurevleri, yaşlı bakım merkezleri, gündüz bakım merkezleri ve yaşlı yaşam evlerinden oluşan çok katmanlı model, yaşlı bireylerin farklı düzeylerdeki ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenleniyor. Resmi ve özel kuruluşlar üzerinden yaklaşık 30 bin yaşlıya kurum bakımı sağlanıyor. Huzurevlerinin yanı sıra ev ortamına daha yakın küçük ölçekli yaşam birimlerinden oluşan yaşlı yaşam evleri giderek yaygınlaşıyor. Evde Bakım Yardımı kapsamında ağır engelli veya tam bağımlı bireylerin bakımını üstlenen kişilere 2025’in ikinci yarısı itibarıyla aylık 11 bin 702 lira ödeme yapılıyor ve bu kapsamda bugüne kadar 228 milyar lirayı aşkın kaynak kullanıldı.
Yaşlı Destek Programı (YADES) ile 2016–2025 yılları arasında 54 belediyede uygulanan 91 projede 160 binden fazla yaşlıya psiko-sosyal destek, kültürel faaliyet ve evde bakım hizmeti sunuldu. Ulusal Vefa Programı ise ev temizliği, kişisel bakım ve benzeri temel ihtiyaçlarını karşılayamayan bireylerin hanelerinde ziyaretler yaparak destek sağlıyor.