Biliyorsunuz Kahramanmaraş depremi, başta Kahramanmaraş olmak üzere onbir ilimizde büyük yıkıma neden oldu. Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay adeta haritadan silinmiş durumda. Depremde resmi rakamlara göre yaklaşık elli bin, resmi olmayan rakamlara göre yaklaşık yüz bin insanımız vefat etti. Depremin bıraktığı acı ve gözyaşı bir ayda dahası bir yılda geçecek gibi değil. Belki de yıllar sürecek… Ölen insanlarımızın bu dünyadaki yolculuğu sona erdi şimdi kalan insanlarımız içindir ne yapılacaksa yapılacak olan. Yapılacak olanların başında elbette yardımlar geliyor. Taşıma suyla değirmen dönmez demiş atalarımız, hayatta kalan insanları hayatta tutabilmek için devletin/hükümetin kalıcı çözümler üretmesi lazım. İlk başta konteyner kent kurulup orada normal hayatın akışı sağlanmalı. Bu tabi geçici çözümdür. Kalıcı çözüm için bir şehir planı yapılıp uygulanmalı. Devleti yönetenler depremde yıkım olan şehirlere konut yapılacağını açıkladı. Sadece konut yapmakla bu iş olmaz. Devlet/hükümet, ortadan kalkmış şehirleri tekrar şehir olarak baştan kurmayı planlamalı. Yeni bir şehir planı yapıp her şeyiyle; konutu, caddesi, meydanı, sokağı, camisi, okulu, çarşısı, mahallesi ve ilçesiyle şehri tekrar yeniden baştan inşa etmelidir.
Bir Kahramanmaraşlı olarak (yirmibir yıldır Maraş’ta değil İstanbul’da yaşıyor olsam da), şehrin yeniden kurulması gerektiğini düşünüyorum. Kahramanmaraş’ı adım adım bilen biri olarak şehrin yeniden kurulmasına dair şehir planı düşüncelerimi anlatmak istiyorum. Kahramanmaraş, Kahramanmaraş Kalesi’nin üst tarafına yeniden kurulmalı. Ahır Dağı’nın eteğine yatay bir şekilde kurulmalı. Üngüt’ten başlayan Binevler’den geçerek Mağaralı, Yörükselim ve Haydarlı mahallelerinin ortasından devam ederek Doğukent’in üst tarafından Güneşevler ve Uydukent’ten Gafarlı’ya kadar çift yönlü her yönde en az altı şerit olan büyük bir ana cadde (ana yol) yapılmalı. Önce bu caddenin geçeceği güzergâh kamulaştırılmalı. Bu caddenin adı Altı Şubat Caddesi olsun. Şehir bu caddenin alt ve üst tarafına yatay olarak, sırtını Ahır Dağı’na dayamış şekilde kurulmalı. Şehrin, şehre birleşik parçası olan Maraş Ovası’ndaki bütün mahalleleri ortadan kaldırılmalı. Şehrin ovaya doğru en alt sınırı Şazibey Camii olmalı. Şazibey Camii’nin hemen üstünden Orman Dairesi (Barbaros Mahallesi) bölgesinin sonuna kadar giden ana cadde şehrin o taraftaki alt sınır olmalı. O caddenin altına herhangi bir yapı yapılmamalı. Tekke tümden ortadan kaldırılıp yatay bir şekilde baştan (Yusuflar Mahallesi) sona (Orman Dairesi’nin üst tarafları ve Tekerek Yolu’ndaki son yıllarda yapılan binalara) kadar dört katlı en az üç artı bir dairleri olan binalar yapılmalı. Şehrin bütününe dört katlı en az üç artı bir daireleri olan binalar yapılmalı. Binalarda bodrumlar daire olarak değil otopark ve sığınma odaları şeklinde olmalı. Konut için yapılacak binaların şekli yerel geleneksel olacak şekilde, dört katlı, daireler en az üç artı bir ve balkonlar geleneksel mimarideki ayaz (büyük sofa) kadar büyük olmalı. Camiler tarihi geleneksel mimarideki gibi olacak. Her mahalleye bir muhtarlık binası, bir kütüphane, bir park, bir cami, bir ilkokul, bir ortaokul ve bir lise yapılmalı. Tekke semtinde üç dört mahalle var, orası tek mahalle yapılarak adına Tekke Mahallesi denmeli. Kalenin etrafındaki mahalleler yeniden kurulmalı. Arasa Camii’nden alta herhangi bir yapı yapılmamalı. Azerbaycan Bulvarı’nın alt tarafına (PTT civarına) büyük geniş bir otogar yapılmalı, hâlihazırdaki otogar oraya taşınmalı. Trabzon Caddesi’nin alt tarafına yani ovadan tarafına herhangi bir yapı yapılmamalı. Kıbrıs Meydanı’ndan müftülüğe kadar olan yerin alt tarafına yani Trabzon Caddesi’nden Kayseri/Antep yoluna kadar olan Bahçelievler semti tamamen ortadan kaldırılmalı, yerine aşağıda ovada yer alan Atatürk Parkı (KAFUM) yapılmalı. Maraş Ovası ev, bina ve fabrikalardan tamamen temizlenmeli. Necip Fazıl Şehir Hastanesi yeniden eski devlet hastanesi ve üst tarafına doğru yapılmalı. Kahramanmaraş sanayisi ve bütün fabrikalar Uydukent ile Gafarlı arasına taşınmalı. Ahır Dağı’nın zemini sağlamdır. Kahramanmaraş baştan yeniden kurulmalı. 83 bin konutu şehirle alâkası olmayan yere yapıp depremzedelere parayla satacaksa hükümet, yapmasına hiç gerek yok. Depremde her şeyini kaybetmiş Maraşlılar hangi parayla daire alabilecek. Şehri yeniden kurabilir hükümet. Yurtiçi ve yurtdışından gelen milyarlarca yardımla bir değil onbir şehir kurulur. Kahramanmaraş’a dair şehir planımın bütün ayrıntılarını bir köşe yazısında anlatmak mümkün değil. Bu daha özetin özetidir. Kahramanmaraş’ın yeniden baştan kurulmasına dair düşündüğüm şehir planımın sayfalarca ayrıntısı var. İsteyen yetkiliye, eğer yetki verirse, her ayrıntısını yazılı bir şekilde sunabilirim. Şehri yeniden sağlam zemine deprem yönetmeliğine uygun bir şekilde kurmak için her ayrıntısını düşündüm; cadde şekil ve isimlerinden hangi binaların nerelere ne şekilde yapılması gerektiği ve bunun için nasıl finans kaynağı sağlanabileceğine kadar. Özetin özeti olan bu plan Maraş için olduğu kadar diğer şehirler için de olabilir.
Sadece konut yapmak yeterli değil yeniden şehir kurmak lazım!