Türkiye’de çalışanların işverene olan toplam maliyeti, 2024 yılında dikkat çekici seviyelere ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı iş gücü maliyeti istatistikleri, işverenlerin ücret, prim ve diğer kalemler dahil olmak üzere katlandığı toplam yükü net şekilde ortaya koydu. Buna göre geçen yıl aylık ortalama iş gücü maliyeti 45 bin 777 lira olarak hesaplandı. Veriler, sektörler arasındaki maliyet farklarını da gözler önüne sererken, özellikle hizmet ve bilgi yoğun alanlarda iş gücü giderlerinin belirgin şekilde yükseldiği görüldü. Açıklanan rakamlar, hem iş dünyası hem de ekonomi yönetimi açısından önemli bir gösterge olarak değerlendiriliyor.
İSTATİSTİKLER NASIL HAZIRLANDI?
TÜİK’in açıkladığı verilere göre iş gücü maliyeti istatistikleri, 2004 yılından bu yana dört yıllık dönemler halinde yayımlanıyor. Daha önce anket verilerine dayanan bu çalışma, 2024 sonuçlarıyla birlikte önemli bir değişiklik geçirdi. 2020 referans yılı esas alınarak ilk kez idari kayıtlar kullanıldı. Bu yöntemle, istihdam edilen kişilerin işverene olan toplam maliyeti ve bu maliyetin hangi kalemlerden oluştuğu daha net şekilde ortaya kondu. Ücretler, sosyal güvenlik primleri ve diğer yan giderler bu kapsamda detaylı olarak hesaplandı. Böylece iş gücü piyasasına dair daha gerçekçi ve güncel bir tablo sunulmuş oldu.
SEKTÖRLERE GÖRE İŞ GÜCÜ MALİYETİ FARKI
2024 yılı verileri, sektörler arasındaki iş gücü maliyeti farkının oldukça yüksek olduğunu gösterdi. Finans ve sigorta faaliyetleri, aylık ortalama 119 bin 868 lira ile listenin başında yer aldı. Bu sektörü 94 bin 96 lira ile bilgi ve iletişim, 67 bin 397 lira ile eğitim sektörü izledi. Buna karşılık, iş gücü maliyetinin en düşük olduğu alan inşaat oldu. İnşaat sektöründe aylık ortalama maliyet 26 bin 47 lira olarak hesaplandı. Konaklama ve yiyecek hizmetleri 29 bin 460 lira, gayrimenkul faaliyetleri ise 30 bin 929 lira ile alt sıralarda yer aldı. Bu tablo, nitelikli iş gücüne olan talebin maliyetleri doğrudan etkilediğini ortaya koyuyor.
BRÜT KAZANÇ VE SOSYAL GÜVENLİK ÖDEMELERİ ÖNE ÇIKTI
Açıklanan verilere göre brüt kazanç, iş gücü maliyetinin en büyük bölümünü oluşturdu. Brüt kazancın toplam maliyet içindeki payı yüzde 85,7 olarak hesaplandı. Sosyal güvenlik ödemeleri yüzde 13,9’luk payla ikinci sırada yer alırken, diğer iş gücü maliyetlerinin payı yüzde 0,4 seviyesinde kaldı. Kazanç bileşenlerine bakıldığında, çalışılan süreler için yapılan ödemeler yüzde 78,4 ile en yüksek oranı aldı. Düzensiz ödemelerin payı yüzde 9,9, çalışılmayan süreler için yapılan ödemelerin payı ise yüzde 8,6 oldu. Sosyal güvenlik tarafında ise zorunlu primler yüzde 84,3 ile öne çıkarken, kıdem ve ihbar tazminatlarının payı yüzde 15 olarak kaydedildi. Bu dağılım, iş gücü maliyetinin büyük ölçüde ücret ve zorunlu primlerden oluştuğunu bir kez daha ortaya koydu.