İkinci Yeni akımının yedi şairinden biri olan Ülkü Tamer, geçtiğimiz hafta (01 Nisan 2018 Pazar) 81 yaşında vefat etti. Modern Türk şiirine, İkinci Yeni içinde kalarak önemli katkısı olmuş bir ismin vefatı elbette bizleri üzmüştür. Ülkü Tamer ismini ilk önce çeviri bir şiirin altında görmüştüm. Daha sonra toplu şiir kitabı olan (ilk yedi kitabını içeren) Yanardağın Üstündeki Kuş’u edinmiştim. İlk şiir kitabım Tanınma Korkusu (birinci baskı: 2004) yayımlandığında adına imzalayıp göndermiştim. Çok nazik bir şekilde teşekkür etmiş ve şiirime dair güzel tespitleri olan bir mail göndermişti. Yirmiyedi yaşında genç bir şairin ilk kitabındaki şiirlere altmışyedi yaşındaki usta bir şairin güzel cümleler söylemesi, işin açığı hoşuma gitmişti.
Ülkü Tamer, İkinci Yeni içinde akımın özelliklerini ilk şiir kitabında gösteren bir şairdir. İlk şiir kitabı Soğuk Otların Altında (birinci basım: 1959) İkinci Yeni şiirinin özelliklerini gösterir niteliktedir. Örneğin akımın diğer şairlerinden Turgut Uyar ile Edip Cansever’in ilk kitapları İkinci Yeni şiiri özelliklerini taşımazken Ülkü Tamer’in ilk şiir kitabının ilk şiirinde bile bu özellik görülebilir: “O eski bir güvercindi her şeyi anlamaya.”
Türk şiiri, İkinci Yeni ile resmi ideolojinin buyrukları dışına çıkmıştır. Modern şiirimize, şiirde yeni bir alan meydana getirerek çok önemli katkı yapmıştır İkinci Yeni. Meydana getirdiği alanla gerçekliği kendine özgü bir şekilde tekrar tanımlamıştır. İkinci Yeni şiirinde gerçeklik üst düzlemde somut bir şekilde yaratılmıştır. İlk bakışta kapalı sanılan durum üst düzlemdir; şiirdeki atmosfer algılandıktan sonra yeni bir gerçeklikle somut olan görülebiliyor. Burada şairin olmayan bir dünyayı olan dünya düzlemine getirme yaratımıyla ilk bakışta kapalılık denilen durum oluşsa da kapalı atmosferin içine girildiğinde biraz muğlâklıkla birlikte somut gerçeklikle karşılaşılıyor. Bu bağlamda Ülkü Tamer şiirinin iki önemli özelliği var. Birincisi, İkinci Yeni şiiri özelliklerini taşıyan şiirleri, ikincisi ise, halk şiirine yaklaşan şiirleridir. İlk altı kitabındaki şiirlerinde kesintisiz İkinci Yeni özelliği varken Antep Neresi ile halk şiirine yaklaşıyor.
Ülkü Tamer şiirinin önemli özelliklerinden biri ironidir. İroni Tamer’de, çocuğun dünyaya bakarken kendisine yani çocuk saflığına (evrensel iyiliğe) ters gelen durumlara gülmesi bağlamında bir yapıda. Örneğin, “Aferin virgül sana, sansara dikkat / Bekçi gibi düdüğünü uzaktan çalıyor” dizelerinde görüldüğü gibi.
Tamer şiirinde İkinci Yeni’nin özelliklerinden olan olağan bir durumu çok önemli bir durum haline getirip rahat bir şekilde ifade etme yetkinliği var. İfade somut olmakla birlikte dil İkinci Yeni dilidir: “Ben sana teşekkür ederim, beni sen öptün // Sen mavi bir tilkiydin, binmiştin mavi ata / Ben belki dün ölmüştüm, belki de geçen hafta.”
Ülkü Tamer, Antep Neresi kitabıyla halk şiiri tarzına yaklaşıyor. Bu noktada Karacaoğlan şiirinden ciddi etkiler var Tamer şiirinde. Söz konusu kitabında ‘ortak halk damarı’ diyebileceğim türkü tadında ‘söyleyiş’ var, bu iyi. Şahdamar, Bizim, Selam Olsun, Güneş Topla Benim İçin ve Memik’e Ağıt şiirlerinde Karacaoğlan ve Pir Sultan Abdal şiirinin bariz etkisi görülüyor. Bu şiirlerde türkü tadı olması iyi ama Karacaoğlan ve Pir Sultan Abdal şiiri etkisi olması tartışmaya açıktır. Aynı kitapta diğer şiirlerde halk duyarlığı diyebileceğim ‘o kadim akıntı’ olan şiirleri Ülkü Tamer şiiri olarak daha değerli.
Ülkü Tamer, Yanardağın Üstündeki Kuş toplu şiir kitabıyla Türk şiirine kendi mührünü vurmuş bir şairdir.
Yorum yazarak Milli Gazete Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Milli Gazete hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Milli Gazete editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Milli Gazete değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Milli Gazete Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Milli Gazete hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Milli Gazete editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Milli Gazete değil haberi geçen ajanstır.